Sahil Güvenlik Komutanlığı, AB412EP Arama Kurtarma (A/K, SAR) Helikopterleri üzerinde yer alan yabancı bir firma ürünü olan 360 derece kapsama kabiliyetli suüstü arama radarının idamesinde zorluklar yaşaması üzerine yerli üretim bir helikopter radarı ihtiyacı tanımlamış ve ihtiyaç METEKSAN SAVUNMA tarafından MİLSAR teknolojisi ve bilgi birikimi kullanılarak geliştirilen yeni nesil HELRAD Suüstü Arama Radarı üzerinden karşılanmıştır.

Mekanik montaj açısından mevcut radar ile aynı özelliklere sahip olduğu belirtilen HELRAD’ın gelişmiş teknolojisi sayesinde ondan çok daha hafif bir yapıda olduğu ayrıca tüm LRU’ların radar domu içerisinde olması sayesinde entegrasyon kapsamında kokpit içinde herhangi bir ilave donanım entegrasyonu gerektirmediği belirtiliyor. HELRAD, AB412EP SAR Helikopterlerinde mevcut radar, kokpit üzerinde (pal altı) olduğu için yine kokpit üzerinde konuşlandırılacak ancak helikopter ve ihtiyaca bağlı olarak radar domunun gövde altına da yerleştirilmesi mümkün. Hava durumu tespit etme (weather radar) fonksiyonu da bulunan HELRAD’ın ileride T625 GÖKBEY Helikopterlerinde ve 10 ton sınıfı Genel Maksat Helikopterlerinde de kullanılması bekleniyor.

Son kullanıcı ihtiyaçlarının etkin bir şekilde karşılanabilmesi maksadıyla HELRAD kullanıcıya;

• Küçük Hedef Tespit: Denizde küçük hedefleri tespit etme
• Kısa Menzil: Kısa mesafelerde detaylı izleme
• Uzun Menzil: Geniş bir alanı kapsayarak geniş ölçekli gözetleme
• Hava Durum Tespit: Hava durumunu takip etme

gibi farklı kullanım seçenekleri sunmaktadır.

METEKSAN SAVUNMA, döner kanatlı platformlarda deniz üzeri keşif-gözetlemede kullanılmak üzere tasarlanmış yeni bir radar sistemi olan HELRAD’ı (Maritime Search and Weather RADAR-MSWR) ilk kez SAHA EXPO 2024 Fuarı sırasında ölçekli model üzerinden tanıtmıştı. HELRAD, deniz güvenliğini artırmak için tasarlanmış, ileri radar teknolojisi ve benzersiz özellikleriyle dikkat çeken, yeni nesil bir helikopter radarı olarak geliştirilmiştir. Radar, su üstündeki tespitleri OTS'den (Otomatik Tanımlama Sistemi-AIS) gelen bilgilerle eşleştirerek temas haline getiriyor ve 200'e kadar temasın, rota ve sürat bilgileriyle birlikte otomatik olarak takibini sağlıyor. Bu özelliği ile HELRAD, deniz güvenliği, kaçakçılıkla mücadele ve düzensiz göç kapsamındaki su üstü unsurlarının takibinde Sahil Güvenlik Komutanlığı’nın gücüne güç katacak.  

METEKSAN SAVUNMA, HELRAD teslimatını ASELSAN ile Savunma Sanayii Başkanlığı (SSB) arasında Mayıs 2023’te sözleşmesi imzalanan AB-412 EP SG Helikopteri Modernizasyonu ve Entegrasyonu Projesi altında gerçekleştirecek. Projede Ana Yüklenici ASELSAN, radar tedarikçisi ise METEKSAN SAVUNMA. Proje kapsamında entegrasyon faaliyetleri de ASELSAN sorumluluğunda.

Proje kapsamında AB-412EP SAR Helikopterleri; Sahil Güvenlik Komutanlığı’nın güncel ve gelecekteki operasyon kabiliyetini en üst seviyeye taşımak amacıyla ASELSAN tarafından geliştirilmiş olan ASELFLIR R400D Elektro-Optik Sistem, KDU-45 Klavye Gösterge Birimi, SMFD-810 Gösterge ve Dahili Haberleşme Sistemini içeren Aviyonik ve Seyrüsefer Sistemlerinin yanı sıra METEKSAN SAVUNMA tarafından milli kaynaklarla geliştirilmiş HELRAD Suüstü Arama Radarı ile donatılmaktadır. Proje kapsamında modernize edilmiş ilk AB412EP Helikopter teslimatının 2025 yılı ikinci yarısında gerçekleştirilmesi bekleniyor.

MARTI Projesi ve AB412EP SAR Helikopteri Tedariki

Sahil Güvenlik Komutanlığı (SGK), Türk kara sularında (ve gerekli durumlarda uluslararası sularda); can ve mal güvenliğini sağlayıcı önlemleri alma ve bu önlemleri kontrol etme, arama, kurtarma ve yaralı tahliyesi yapma, deniz kirliliğini kontrol etme, yasak balıkçılığı, deniz dibi hazinelerimizin tahrip edilmesini ve kaçırılmasını önleme, kaçakçılığa engel olma ve denizlerimizden terörist geçişini önleme görevlerinde kullanılmak üzere özel teçhizat ile donatılmış beş adet Arama Kurtarma (SAR) Helikopteri tedarik etmek için 1996 yılında bir proje başlatmıştı.

SSB tarafından ele alınan ve ‘MARTI’ adı verilen Projede yapılan değerlendirmeler neticesinde, 1998 yılında AB-412EP Helikopterinin seçildiği açıklanmış ve üretici firma AgustaWestland (şimdi Leonardo Helicopters) ile Mart 1998’de $47.2 Milyon ($5 Milyon değerindeki GFE ekipmanı bu rakama dahil değildi) değerinde bir kontrat imzalanmıştı. Kontratta opsiyon olarak yer alan ilave 4 helikopter ise Eylül 1999’da imzalanan ikinci kontratla kesin siparişe dönüştürülmüştü. İlk 2 helikopterin teslimatı Haziran 2002’de yapılmış 9ncu helikopter ise 3 Aralık 2004 tarihinde SGK’na teslim edilmişti. Proje kapsamında ilk fazda tedarik edilen 5 helikopter üretici firmanın talebi doğrultusunda Türkiye’ye gemi ile getirilirken ikinci faz 4 helikopter Türkiye’ye Türk pilotlar tarafından uçurularak getirilmişti. Tamamı ticari kredi ile finanse edilen MARTI Projesinin ilk iki fazı için toplamda $97.2 Milyon ($5 Milyon değerindeki GFE ekipman bedeli hariç) ödeme yapılmıştır. İlave 5 AB-412EP Helikopterinin tedarikini kapsayan MARTI Projesi Faz III kontratı (mali boyutu $63 Milyon) ise AgustaWestland ile 13 Aralık 2004 tarihinde imzalanmıştı. Bu arada SGK, 30 Temmuz 2005 tarihinde bir görev uçuşu esnasında Antalya, Beşadalar bölgesinde denize düşen TCSG-503 kuyruk numaralı AB-412EP Helikopterinin yerine 31 Mayıs 2006 tarihinde imzalanan sözleşme ile AgustaWestland firmasına ilave bir AB-412EP siparişi vermişti.