HvKK’nın gece, gündüz ve her türlü hava şartında hassas taarruz imkân ve kabiliyetlerini artırmak amacıyla başlatılan Hedefleme Podu Projesinin ikinci aşaması F-16 ve F-4E 2020 Phantom II Uçaklarında kullanılmak üzere toplam 20 adet (4 prototip + 16 seri üretim) AselPOD Hedefleme Podu’nun Aselsan tarafından tamamen özgün, milli ve güncel teknolojiler kullanılarak yurtiçinde geliştirilmesi ve uçaklara entegre edilmesini kapsamaktaydı.

Mali boyutu o tarihte toplamda ABD$51.550 Milyon olarak açıklanan AselPOD Geliştirme ve Entegrasyon Projesi sözleşmesinde Aselsan’ın payı ABD$50 Milyon, AselPOD’un F-4E 2020 ve F-16C/D Uçaklarına entegrasyonunda görev alan Eskişehir’de konuşlu 1’inci Hava Bakım Fabrika Müdürlüğü (eski adıyla 1’inci Hava İkmal Bakım Merkezi Komutanlığı)’nın iş payı ise ABD$1.550 Milyon olarak planlanmıştı. AselPOD Geliştirme ve Entegrasyon Projesi Sözleşmesi; Geliştirme, Prototip İmalat (4 adet) ve Entegrasyon maliyetlerini kapsamaktaydı, prototiplerin başarılı olması durumunda kesin siparişi verilecek ilave 16 podun Seri Üretimi ise ayrı bir sözleşme altında gerçekleştirilecekti.

Proje Takvimi’ne göre AselPOD Projesi 8 Aşama altında gerçekleştirilecekti:

• Sistem Gereksinimi Belirleme Aşaması (yaklaşık 6 ay sürecekti),

• Ön Tasarım Aşaması (6 ay sürecekti),

• Detay Tasarım Aşaması (12 ay sürecekti),

• Geliştirme Testi ve Doğrulama (yaklaşık 9 ay sürecekti),

• Fabrika Kalifikasyon Testleri (yaklaşık 6 ay sürecekti),

• Fabrika Testleri (yaklaşık 15 ay sürecekti),

• Uçak Entegrasyonu (2007’nin üçüncü çeyreğinden 2011’in üçüncü çeyreğine kadar ve hem uçak entegrasyonu hem de Sistem Entegrasyon Laboratuvarı [SEL/SIL] çalışmalarını kapsayacaktı),

• Uçak Testleri [hem F-4E 2020, hem de F-16C/D Blok 40'taki yer ve uçuş testlerini kapsıyor olup 2010’un üçüncü çeyreğinden 2011’in üçüncü çeyreğine kadar sürecekti).

Buna göre ilk AselPOD Hedefleme Podu’nun 37 ay içerisinde geliştirilmesi ve yer testlerinin 52’inci ayda, uçuş testlerinin ise 61’inci ayda tamamlanması planlanmıştı. Sözleşme imza töreninde yapılan konuşmalarda Projede geliştirme maliyeti ABD$39 Milyon, her bir podun birim maliyeti ise ABD$1.8 Milyon olarak açıklanmıştı.

Proje Takvimi farklı nedenlerden ötürü tutturulamamış, Detay Tasarım Aşaması’nı da içeren tasarım çalışmaları ancak 2009 yılında tamamlanmış ve aynı yılı içinde prototip üretim çalışmalarına başlanılmıştır. Üretimi tamamlanan ilk prototip podun (Mühendislik Prototipi) F-4E 2020 Uçağı üzerindeki entegrasyon faaliyetlerine 2010 sonlarında başlanılmış ve çalışmalar Mart 2011 itibarıyla tamamlanmıştı. 2010 yılı içinde ayrıca F-16 ve F-4E 2020 Uçakları üzerinde Yer Titreşim Testleri gerçekleştirilmiş ve toplanan verilerin analizlerine başlanılmıştır. 2011 yılında AselPOD Projesi kapsamında iki adet prototip AselPOD için Sistem Seviyesi Entegrasyon çalışmalarına başlanmıştır. 2012 yılı ikinci yarısında ise Prototip AselPOD’lardan birinin HvKK tarafından tahsis edilen CN-235-100M Hafif nakliye Uçağına enstalasyonu yapılarak Mühendislik Doğrulama amaçlı test uçuşları gerçekleştirilmiş ve uçuş testleri geriye kalan son beş sortilik uçuşun da icra edilmesi ile 2013 Mayıs ayı sonunda tamamlanmıştır. Ayrıca, yine 2012 yılında Öncel Proje-III (Peace Onyx-III) Programı kapsamında HvKK’nın envanterine girecek olan modernize edilen F-16C/D Uçaklarına Gelişmiş Hedefleme Podu (Advanced Targeting Pod) olarak entegrasyon için Aselsan, Lockheed Martin Firması ile birlikte çalışmaya başlamıştır. Aselsan, Lockheed Martin ile AselPOD’un hem PO-III kapsamında modernize edilen hem de PO-IV kapsamında yeni tedarik edilen F-16C/D Blok 40M/50M ve Blok 50+ Uçaklarına entegrasyonu konusunda işbirliği yapmıştır. Entegrasyon faaliyetleri kapsamında AselPOD prototipleri 1’inci Hava Bakım Fabrika Müdürlüğü’nde yer alan ve kaynak kodlarına sahip olunan F-4E 2020 ve F-16C/D Blok 40 Sistem Entegrasyon Laboratuvarlarına (SEL/SIL)’na entegre edilmiş ve uçuş öncesi testler gerçekleştirilmiştir. 2013 yılında AselPOD’un F-4E/2020 Uçakları üzerinde Harici Yük Sertifikasyon Testleri başarı ile tamamlanmış olup akabinde F-16C/D Uçakları için Harici Yük Sertifikasyon Testlerine başlanılmıştır. Bu çerçevede IDEF ‘13 Fuarı öncesinde Eskişehir’de 1’inci Ana Jet Üs (AJÜ) Komutanlığı’nda F-4E 2020 Uçağının harici yük istasyonuna takılı olarak ‘Captive Carriage’ uçuş testleri yapılan ve envanterdeki bir F-16D Blok 50+ Uçağına monte edilerek yerde rule testi gerçekleştirilen AselPOD’un F-4E 2020 Sistem Entegrasyon Laboratuvarı (SEL/SIL)’ndaki testlerine 2013 yılında devam edilmiştir. 2014 yılında AselPOD Geliştirme ve Entegrasyon Projesi kapsamında Mühendislik Podu’nun Ön Kabul faaliyetleri tamamlanmış olup F-4E 2020 Uçaklarında mühendislik amaçlı uçuş testlerine devam edilmiştir. Proje kapsamında 2015 yılı içerisinde F16 PO-III Uçakları üzerinde 6 adet mühendislik amaçlı ve 9 adet fonksiyonel/performans amaçlı uçuş testi gerçekleştirilmiştir.

AselPOD EO/IR Hedefleme Sistemi için yürütülen Sistem Kalifikasyon çalışmaları Mayıs 2016 içinde tamamlanmış ve AselPOD seri üretim için hazır hale gelmiştir. 2014 yılında başlanılan fonksiyonel/performans amaçlı uçuş testleri 2016 yılında başarıyla tamamlanmış olup, bu çerçevede 23 Şubat 2016’da F-16 PO-III Uçağından yer hedefine, AselPOD Hedefleme Podu kullanılarak GBU-10 LGB mühimmat atışı gerçekleştirilmiş ve yapılan ilk mühimmat atışında hedef 8nm menzilden tam isabetle vurulmuştur. Uçuş testlerinin tamamlanmasının ardından HvKK için Nihai Kabul faaliyetlerine başlanılmıştır. Bu çerçevede Mühendislik Prototipi de dahil olmak üzere birinci faz olarak adlandırılan Prototip Geliştirme ve Entegrasyon Fazı altında teslim edilmesi gereken 4 adet AselPOD sisteminin ilk 2’si 2016 yılı içinde Türk Hava Kuvvetlerine teslim edilmiştir. 2016 yılı aralık ayında HvKK için ilave 16 AselPOD Elektro-Optik (EO/IR) Keşif, Gözetleme ve Hedefleme Sistemi’nin seri üretimi maksadıyla Aselsan ile SSB arasında ABD$25.8 Milyon değerindeki Seri Üretim Sözleşmesi imzalanmıştır. Aselsan tarafından tamamen özgün, milli ve güncel teknolojiler kullanılarak yurt içinde geliştirilen ve 1’inci Hava Bakım Fabrika Müdürlüğü iş birliği ile F-16 ve F-4E 2020 Phantom II Uçaklarına entegre edilen AselPOD ile PO-III ve PO-IV Uçakları (F-16C/D Blok 40M/50M ve Blok 50+) üzerindeki entegrasyon ve sertifikasyon çalışmaları kapsamında Amerika Birleşik Devletleri (ABD)’nde LM tesislerindeki Sistem Entegrasyon Laboratuvarında yürütülen testler 2016 yılında tamamlanmış ve söz konusu testlerden geçen prototip için Test Uçuş Emniyet Kurulu onayı alınmıştır. Onayı müteakip başlanılan uçuş testleri de yine başarıyla sonuçlandırılmış ve AselPOD F-16C/D Blok 40M/50M ve Blok 50+ Uçakları için sertifiye edilmiştir. Blok 50M ve Blok 50+ Uçaklarına entegrasyon çalışmaları kapsamında kaynak kodu ihtiyacı nedeniyle LM ile sadece AselPOD’un uçak ile haberleşme ara yüzü için gerekli veriler paylaşılmış ve bu çerçevede AN/AAQ-33 Sniper ATP Hedefleme Podu komutları AselPOD’a uyarlanmıştır. 2016 yılında aynı zamanda AselPOD’un ilk ihracat sözleşmesine imzalar atılmıştır. Bu çerçevede Pakistan Hava Kuvvetlerinin Hedefleme Podu ihtiyacını karşılamak amacı ile 10 Haziran 2016 tarihinde AselPOD Hedefleme Podu için bir sözleşme imzalanmıştır. 16 podun teslimini kapsayan yaklaşık ABD$25 Milyon değerindeki ilk AselPOD ihracat sözleşmesi altında tedarik edilen ve teslimatlarına 2017 başlarında başlanılan AselPOD’lar Pakistan Hava Kuvvetleri (PAF) envanterindeki JF-17 Uçaklarına Pakistan’da entegre edilmiştir. Böylece AselPOD F-4E 2020 ve F-16C/D’nin ardından üçüncü bir muharip uçak tipine entegre edilmiş oldu.

Edindiğimiz bilgiye göre 2016 yılı itibariyle 16 adetlik ilk paketin ardından HvKK tarafından partiler halinde toplamda 73 ilave AselPOD tedariki planlanmıştı. Ancak geçen süre zarfında bu ihtiyaç rakamında güncelleme yapılmış olabilir. Aselsan, AselPOD üzerindeki geliştirme çalışmalarına da seri üretim faaliyetleri paralelinde devam etmiştir. Bu kapsamda örneğin data link [çift yönlü (up/down link)] geliştirme çalışmaları yürütülmüştür. Sistemde gerçekleştirilecek iyileştirmelerin daha sonra uygulanacak bir retrofit çalışması ile teslimatı gerçekleştirilen AselPOD EO/IR Hedefleme Sistemlerine kazandırılması planlanmıştır.

2017 yılında bir yandan Seri Üretim çalışmaları devam ederken diğer yandan da AselPOD EO/IR Keşif, Gözetleme ve Hedefleme Sistemi’nin üçüncü prototipi tamamlanarak teslimatı yapılmıştır. Aselsan, Pakistan ile ilave 16 adet podu kapsayan ABD$24.9 Milyon değerindeki ikinci AselPOD ihracat sözleşmesini ise Mayıs 2017’de imzalamıştır. Bu arada JF-17 Uçaklarına entegre edilen AselPOD AselPOD EO/IR Keşif, Gözetleme ve Hedefleme Sistemi ile Pakistan’da icra edilen atışlı testler Haziran 2017’de başarıyla tamamlanmıştır. Aselsan, AselPOD Sisteminde yer alan alt sistemlerin millileştirilmesi çalışmaları kapsamında 2017 yılı Ağustos ayı içerisinde AselPOD ve CATS gibi birçok elektro-optik sistemde de kullanılan MWIR bandında çalışan 640 × 512 formatlı ve 15μm piksel adımlı Civa Kadmiyum Tellür (MCT) algılayıcı katmana sahip soğutmalı kızılötesi (IR) dedektörün prototipini başarıyla geliştirmiştir.

2018 yılında bir yandan AselPOD EO/IR Keşif, Gözetleme ve Hedefleme Sistemi’nin seri üretim çalışmaları devam ederken diğer yandan da yurt içi ve yurt dışı sözleşmeler kapsamında pod teslimatları gerçekleştirilmiştir. Anadolu Ajansı tarafından 6 Nisan 2019 günü yayımlanan bir haberde 2018 yılında 2 AselPOD prototipinin HvKK’na teslim edildiği, Seri Üretim Fazı altındaki teslimatlara ise 2019 yılında başlanıldığı bilgisine yer verilmiştir. Oysa ikinci faz kapsamında seri üretimden çıkacak ilk AselPOD’un 2017 sonunda HvKK’na teslim edilmesi planlanmıştı. Aselsan, AselPOD için üçüncü ihracat sözleşmesini 18 Haziran 2018 tarihinde imzaladı. Şirket, 29 Haziran 2018 tarihinde Kamu Aydınlatma Platformu (KAP)’na gönderdiği açıklama ile adı açıklanmayan bir yurt dışı müşteri ile hava platformlarına AselPOD EO/IR Keşif, Gözetleme ve Hedefleme Sistemi’nin entegrasyonuna yönelik olarak ABD$30 Milyon değerinde yeni bir sözleşme imzaladığını duyurdu. Böylelikle AselPOD ihracatı için imzalanan sözleşmelerin toplam değeri ABD$80 Milyon mertebesine, teslim edilecek pod sayısı ise 50’ye ulaşmıştır. Aselsan AselPOD Sisteminde yer alan alt sistemlerin millileştirilmesi ve yerlilik oranını artırılması çalışmaları kapsamında Anova ArGe Teknolojileri A.Ş. tarafından milli imkanlarla geliştirilen Çevresel İklimlendirme Birimi (ECU) AselPOD’da daha önce yer alan yabancı menşeili ürünün yerini aldı. 70.000ft irtifaya kadar ısıtma ve soğutma görevi icra edebilen yerli sistemin yabancı menşeili ürüne kıyasla %50 fiyat avantajına sahip olduğu kaydedildi. 2018 yılında Anova Firması, Aselsan’dan Seri Üretim Fazı için tek kaynak olarak ECU siparişi aldı. ITAR Free özellikteki Anova AselPOD Çevresel İklimlendirme Birimi %95 oranında yerli üretim. Annova tarafından yaklaşık 16 aylık süre zarfında geliştirilen yerli iklimlendirme sistemi sadece HvKK AselPOD Seri Üretim modellerinde değil Pakistan Hava Kuvvetleri için üretilen AselPOD’larda da kullanılmaktadır. Çevresel İklimlendirme Birimi, içerisinde soğutucu olarak hava kullanan buhar döngülü bir soğutma sistemidir.

Aselsan 2019 Faaliyet Raporuna göre 2019 yılında AselPOD EO/IR Keşif, Gözetleme ve Hedefleme Sistemi’nin seri üretimi ile birlikte, alt sistemlerin millileştirilmesi çalışmalarına devam edilmiş ve yurtiçi ve yurtdışı sözleşmeler kapsamında teslimatlar gerçekleştirilmiştir. Aselsan daha önce imzalanan sözleşmeler altında HvKK ve PAF’ne AselPOD teslimatlarına 2020 yılında da devam etmektedir. Savunma Sanayi Başkanı (SSB) İsmail DEMİR 24 Haziran 2020 tarihinde Anadolu Ajansı muhabirine yaptığı açıklamada AselPOD teslimatlarının devam ettiğini ve dünyaya ihraç edilebilir bir sistem haline getirilen AselPOD’un daha önce yurt dışından temin edilen sistemlerin yerini aldığını duyurdu. Başkan DEMİR: “Teslimatlar kapsamında, yakın zamanda yeni bir AselPOD Sistemi daha Türk Hava Kuvvetleri envanterine kazandırıldı. Buna ek olarak bugüne kadar 10’dan fazla AselPOD’un dost ve müttefik ülkeye ihracatı gerçekleştirildi. AselPOD’un farklı ülkelerin operasyonel ihtiyaçlarını karşılamak üzere ihraç edilmesine yönelik görüşmeler devam ediyor.”

Otomatik çoklu hedef takibi (25km menzile kadar 8 ayrı hedefi takip edip işaretleme yapabilir) kabiliyetine sahip 3’üncü nesil Hedefleme Podu AselPOD, envanterdeki 2’incci nesil LANTIRN Hedefleme Podu AN/AAQ-14’den daha yüksek irtifalarda görev yapabilmekte ve lazer güdümlü mühimmatlar için hedef işaretlemesi/aydınlatması kabiliyetine ilave olarak GPS/INS güdümlü mühimmatlar için hassas hedef koordinatı bilgisi de sağlayabilmektedir. 16 podun Seri Üretimini kapsayan ikinci faz kapsamında AselPOD’a çift yönlü Sayısal Data Link kabiliyetinin de kazandırılması planlanmıştı ancak teslimatı yapılan podlarda bu kabiliyetin varlığına dair elimizde teyidli bir bilgi bulunmamaktadır. 3’üncü nesil Hedefleme ve Keşif Podlarında standart donanım arasında yer alan Data Link kabiliyetinin yokluğu AselPOD’un en temel eksikliklerinden birisidir. Sayısal Data Link kabiliyeti ile elde edilen video görüntülerinin gerçek zamanlı olarak yerdeki istasyona aktarımı için poda ayrı bir data link kartının takılması gerekmektedir. Halen HvKK envanterinde yer alan AN/AAQ-33 Sniper ATP Hedefleme Podunda sadece video indirimi için analog ‘video downlink’ kabiliyeti mevcuttur. Analog yapısı nedeniyle görüntüler kodlanmadan yere indirilmektedir. Çift yönlü Sayısal Data Link kabiliyeti sayesinde AselPOD görüntüleri şifreleyerek yere indirebilecek ve gerektiğinde yerdeki istasyondan veya diğer unsurlardan görüntü alabilecek.

2.35m uzunluğunda, 43cm genişliğinde ve yaklaşık 240kg ağırlığındaki AselPOD, kızılötesi veya gündüz kamerası [siyah beyaz] videolarında aynı anda sekiz hedefe kadar Nokta ve Alan izlemesi yapabilmektedir. Podun sensörlerin yerleştirildiği gimbal kısmı geriye doğru -150° ve yukarıya doğru +45º hareket edebilmekte. 3x optik ve 2x/4x ve 8x olmak üzere üç sayısal büyütmeye sahip olan AselPOD’un 25km menzilden lazerle hedef işaretlemesi yapabileceği ve 45km menzilden bir F-16 uçağını, 15km menzilden ise bir ana muharebe tankını tespit edebileceği iddia edilmektedir. Podun azami menzili ise HvKK tarafından 55km olarak açıklanmıştır. 128GB kapasiteli Katı Hal Kayıt Cihazı ile donatılan AselPOD’un bu sayede ortalama sekiz sortilik uçuş kayıtlarını saklayabilecek kapasiteye sahip olduğu belirtildi. Daha önce görüşme fırsatı bulduğum bir Aselsan yetkilisi Seri Üretim Fazında bu kapasitenin daha da artırılabileceği ve ilerleyen fazlarda sisteme HDMI özellikli kameraların veya ihtiyaç olması durumunda SAR radarının takılabileceğine dikkat çekmişti. Aselsan yetkilisi aynı zamanda AselPOD için bir dibrifing yazılımının da yine Aselsan mühendislerince hazırlandığını ifade etmişti. AselPOD, dahili Ataletsel Ölçüm Birimi (IMU) sayesinde; belirlenen hedefin yerini, rotasını ve hızını hassas bir biçimde tespit edebildiği için taşıyıcı uçak, Lazer Güdümlü Bombalara ilave olarak INS/GPS güdümlü hava-yer mühimmatını da büyük bir hassasiyetle kullanabilmekte ve kendi INS sisteminde arıza meydana geldiğinde AselPOD üzerinden seyrüseferini gerçekleştirebilmektedir.

HvKK’nın yeni nesil EO/IR Hedefleme Podu ihtiyacına cevap sunabilmek maksadıyla 2019 yılı başlarında Yeni Nesil EO/IR (Elektro Optik/Kızılötesi) Hedefleme Podu geliştirme proje çalışmaları başlatılmıştır. Bu kapsamda çalışmalarına devam eden Aselsan, 26 Şubat 2020’de SSB ile iş birliği içinde TSK ve diğer güvenlik güçlerinden üst düzey personelin katılımı ile Yeni Nesil EO/IR Hedefleme Podu Geliştirilmesi Çalıştayı düzenlemiştir. Çalıştayın amacı; “hava platformlarında kullanılmak üzere geliştirilmesi planlanan yeni nesil Hedefleme Poduna yönelik mevcut yetenek ve çalışmaların paylaşılması, kullanıcıların keşif-gözetleme ve hedefleme ile ilgili ihtiyaçlarının değerlendirilmesi” olarak açıklanmıştır.