15-16 Kasım 2021 tarihleri arasında Ankara`da gerçekleştirilen 10`uncu Deniz Sistemleri Seminerinde görüşme fırsatı bulduğum bir sektör yetkilisi ilk gemi üzerindeki çalışmalara 2021 yılı Aralık ayında Gölcük Tersanesi Komutanlığı’nda başlanmasının hedeflendiğini ifade etmişti. Ancak ocak ayı içinde edindiğim bilgiye göre TCG OruçReis üzerindeki modernizasyon çalışmaları hedeflendiği gibi 2021 Aralık sonunda başlatılamamış ve yeni takvim 2022 Ocak ayı sonu olarak belirlenmiştir. Bu süreçte BARBAROS YÖM/MLU kapsamında gemilere entegre edilecek ASELSAN ürünü AKREP Çift Band Deniz Atış Kontrol Radarı (AKR)’nın gemiye entegrasyon öncesinde icra edilen fiili testlerinin tamamlanması beklenmiştir. Her ne kadar Projenin gemi üzerindeki faaliyetleri için 2022 Ocak ayı sonu işaret edilmiş olsa da bu gemiye ait tüm donanımların Fabrika Kabul ve Donanım/Yazılım Müşterek Fabrika Kabul faaliyetleri YALTES ve ARMERKOM’da kurulu Test Merkezlerinde başarıyla tamamlanmıştır. 2’nci gemi üzerinde kullanılacak Savaş Yönetim Sistemi’ne ait donanımların Fabrika Kabul Testleri (FAT) süreci başlamış olup 4 aşamalı test sürecinin Şubat/Mart ayında tamamlanması beklenmektedir.

Modernizasyon ve bakım/onarım ile birlikte toplamda 16 ay tersane faaliyetleri sürecek olan BARBAROS YÖM Projesi (4 ay söküm, 4 ay entegrasyon ve 8 ay Liman ve Seyir Kabul Testleri) aynı zamanda Cumhuriyet tarihinin en büyük modernizasyon projesi ve tek kalemde imzalanmış en büyük harp gemisi modernizasyon projesidir. Proje kapsamında modernizasyon faaliyetleri Gölcük Tersanesi Komutanlığında bütünleşik bir takvime göre yürütülecek, bu sayede birinci geminin faaliyetleri devam ederken ikinci gemi modernizasyon için tersaneye girecek.

BARBAROS Sınıfı Fırkateynlerin Modernizasyonu için PREVEZE Sınıfı Denizaltılarda olduğu gibi (MÜREN-PREVEZE SYS Modernizasyonu ve PREVEZE-YÖM Projesi) birbirini tamamlayan iki ayrı proje yürütülmektedir. BARBAROS Savaş Yönetim Sistemi (B-SYS) Modernizasyon Projesi DzKK ile HAVELSAN arasında imzalanan sözleşme altında yürütülürken BARBAROS YÖM/MLU Projesi ise SSB ile ASELSAN-HAVELSAN İş Ortaklığı arasında imzalanan sözleşme altında hayata geçirilmektedir. SSB ile ASELSAN-HAVELSAN İş Ortaklığı arasında 3 Nisan 2018 tarihinde imzalanan ve 9 Ağustos 2018’de yürürlüğe giren (To başlangıç) Proje Sözleşmesinin mali değeri açıklanmazken, daha önce ASELSAN kendi iş payının mali boyutunu Euro175.873 Milyon + TL458 Milyon olarak duyurmuştu.

Sözleşme altında ilk fırkateyn üzerindeki modernizasyon çalışmasının Kasım 2022’de tamamlanması ve son geminin 2024’te DzKK’ya teslim edilmesi planlanmıştı ancak Projede yaşanan gecikme üzerine bu takvim değişmiş ilk geminin teslim tarihi daha sonra 2023 olarak revize edilmişti. BARBAROS Sınıfı Fırkateyn MLU Projesi kapsamında 5-9 Şubat 2019 tarihlerinde Sistem Gereksinimleri Gözden Geçirme (SRR) toplantısı yapılmış ve 2020 yılında Kritik Tasarım Gözden Geçirme (CDR) Aşaması tamamlanmıştır. SSB Deniz Araçları Daire Başkanı Alper KÖSE, Mart 2021’de “İTÜ SAVTEK 2021” kapsamında yaptığı sunumda BARBAROS YÖM/MLU Projesi kapsamındaki teslimat takvimini 2023 yılında iki adet, 2024 yılında bir adet ve 2025 yılında bir adet olarak açıklamıştı. BARBAROS YÖM/MLU sonrasında yeni donanım ve kabiliyetler kazandırılacak BARBAROS Sınıfı 4 fırkateynin (TCG Barbaros [F-244], TCG OruçReis [F-245], TCG SalihReis [F-246] ve TCG KemalReis [F-247]) hizmet ömrü 2040’lı yıllara kadar uzatılmış olacaktır.

BARBAROS YÖM Projesi Kapsamında Gemide Yapılacak Değişiklikler

BARBAROS Sınıfı Fırkateyn YÖM Projesi kapsamında BARBAROS Sınıfı 4 fırkateyn üzerinde yapılacak başlıca değişiklikler şunlardır;

• Gemilerde yer alan Thales ürünü STACOS Mod 3/TACTICOS SYS’nin ADVENT SYS ile değişimi. Halen 12 Çok Maksatlı Operatör Konsolu (MOC)’ndan oluşan STACOS Mod 3/TACTICOS SYS, 20 MOC’a (+1 Sonar Konsolu, daha önce 24 olarak planlanmış ardından yeni nesil konsol ve kabinetlerin kullanımı [10GB network altyapısı ilk kez bu projede kullanılmıştır] sonucu konsol sayısı 20’ye inmiştir) sahip GENESİS ADVENT SYS ile değiştirilecek.

• Gemilerde yer alan ve her biri dört namludan oluşan üç adet 25mm Sea Zenith topa sahip emektar Sea Guard CIWS sökülecek yerine baş tarafa GÖKDENİZ CIWS, kıç tarafa ise Phalanx Mk-15 Blok 1B Baseline 2 CIWS yerleştirilecek. Arkada iskele ve sancak tarafındaki 25mm Sea Zenith topları ASELSAN ürünü 25mm STOP ile değiştirilecek. 10’uncu Deniz Sistemleri Seminerinde görüşme fırsatı bulduğum projeye yakın bir kaynak BARBAROS YÖM Projesi kapsamında modernize edilecek birinci gemi TCG Oruçreis (F-245) fırkateyninde GÖKDENİZ Yakın Hava Savunma Sistemi’ne alternatif olarak Phalanx Mk-15 Blok 1B Baseline 2 CIWS ihtimalinin de değerlendirilmekte olduğunu ifade etmişti. Gemi modeli üzerinde yer alan mavi renkli sistemler ise gemilere yeni takılan ASELSAN tasarımı ürünleri göstermekte. Proje ile geminin silueti tamamen yeniden tasarlanmış ve ilgili stabilize analizleri yapılmıştır.

• Sea Guard CIWS Sisteminin bir parçası olan AWS-06 Dolphin radarı sökülecek yerine Aselsan MAR-D 3 Boyutlu Arama Radarı (3BAR) takılacak. Yine Sea Guard CIWS’in bir parçası olan Ku-Bant TMK İzleme ve Atış Kontrol Radarı sökülecek.
• SMART-S Mk2 3BAR Milli IFF Mod-5 Sistemi ile donatılacak
• Çift frekans bandında çalışan STIR İzleme ve Aydınlatma Radarları sökülecek ve yerine 2 adet 120km menzile sahip Aselsan ürünü AKREP Çift Bant Deniz Atış Kontrol Radarı takılacak. YAVUZ Sınıfı Fırkateynlerde 2 TMK/EO ve 1 STIR, yine 2 TMK/EO A/K radarı ile donatılan BARBAROS Sınıfı fırkateynlerden ilk ikisinde (Track IIA) 1 STIR ve 1 TMX/TV-EO, son ikisinde (Track IIB) ise 2 STIR A/K Radarı yer almaktadır.

• BARBAROS YÖM Projesi kapsamında modernize edilecek gemilerde ATMACA (8x) ve Harpoon (8x) Gemisavar Güdümlü Mermileri beraber kullanılırken, gemilerde beklentinin aksine ESSM Blok 2 yerine sadece ESSM Blok 1 Güdümlü Mermisi (32/64 adet) yer alacaktır.
• Gemilerde yer alan karinaya monteli AN/SQS-56 DSH sonarı orta frekans bandında çalışan ASELSAN ürünü (Armelsan da iş ortağı) FERSAH Aktif/Pasif Sonar Sistemi ile değiştirilecektir. FERSAH Sonarının dry end kısmı ASELSAN ürünü olup “wet end” kısmı ise TÜBİTAK MAM ürünüdür. BARBAROS Sınıfı Fırkateyn Yarı Ömür Modernizasyonu (YÖM/MLU) Projesi kapsamında başlatılan ASELSAN FERSAH Karinaya Monteli Sonar Sistemi (KMSS) Projesi’nde, prototip sistem ile 2020 yılı içinde deniz testleri gerçekleştirilerek sistem iyileştirme ve doğrulama çalışmaları başarıyla sürdürülmüştü. Sistem silindirik transdüser dizininden oluşan Sonar Deniz Birimi, Bağlantı Birimi, Güç Kabineti, İşlemci Kabineti ve 32 inç çapında renkli ekrana sahip Operatör Konsolu olmak üzere 5 birimden oluşmaktadır.

• AN/SLQ-25 Nixie Torpido Karıştırma ve Aldatma Sistemi (TKAS), ASELSAN ürünü HIZIR TKAS ile değiştirilecektir. Sarf edilebilir Sahte Hedeflerin (aldatıcı ve karıştırıcı tipi) atışında kullanılacak lançerler sancak ve iskele tarafına yerleştirilecektir.

• Gemilerde yer alan Cutlas-1B Radar Elektronik Destek (ED) ve Scorpion-B Radar Elektronik Taarruz (ET) Sistemleri, ASELSAN ürünü ARES-2N(V)2 Radar ED (Alt-Bant ve Üst-Bant Antenleri ile birlikte) ve AREAS-2NC Radar ET Sistemleri ile değiştirilecektir. BARBAROS MLU ve İSTİF Sınıfında ARES-2N(V)2 R-ESM Sistemi yer alacak. Sistemin kapsadığı frekans bantları 2-40GHz’e genişletilmiş (istenirse kapsama alanı 0.5-2GHz bantlarını da kapsayacak şekilde daha da genişletilebilmekte) durumda. Bu çerçevede BARBAROS Sınıfında SMART-S Mk2 3BAR anteninin hemen altında yer alan ARES-2NV2 R-ED Sistemi antenine ilave olarak ana direkte iki ayrı dish tipi anten daha eklenmiştir. Onların hemen altında ise AREAS-2NC R-ET antenleri yer alıyor.

• 127mm (5/54) Mk45 Mod 2 baş top için Milli Top Atış Kontrol Sistemi entegre edilecek.
• Gemilere ASELSAN ürünü TUMSİS X-UMS X-Bant Uydu Muharebe Sistemi entegre edilmekte. Anten çapı 1.5m olan 200W’a kadar güce ve 3 eksende stabilizasyona sahip, otomatik takip özellikli TUMSİS X-Bant Gemi Uydu Haberleşme Terminalleri ana direkte sancak ve iskele tarafında yer almakta.
• Gemilerde ayrıca ASELSAN ürünü KULAÇ İskandil Sistemi, KIRLANGIÇ Elektro-Optik Dayrektör, Geliştirilmiş Lazer İkaz Sistemi (G-LİS) ve PIRI-KATS Kızılötesi Arama ve Takip Sistemi (IRST) yer alacak
• BARBAROS Sınıfı Fırkateyn YÖM Projesi kapsamında gemilere ARMELSAN ürünü ARAS-2023 Dalgıç Tespit Sonarının da takılması bekleniyor.
• Gemilere Alarm Anons Sistemi kurulacak ayrıca ASELSAN ürünü Entegre Muhabere Sistemi’nin bir parçası olarak V-UHF ile HF Haberleşme Antenleri yenilenecektir.