Teknofest 2021 sırasında edindiğim bilgiye göre KKK dışında Hava Kuvvetleri Komutanlığı (HvKK)’nın da envanterindeki artık miadını doldurmakta olan emektar Nike Hercules ve I-HAWK Hava Savunma Sistemleri ile değiştirilmek üzere 10+ Batarya HİSAR-O+ alımı yapılmasının planlandığı ve bu kapsamda görüşmeler yapıldığı ifade edilmişti. HİSAR-O+ Sisteminin 2022 sonu itibarıyla hem IIR, hem de aktif RF güdümlü füzeleri atabilme kabiliyetine kavuşması hedeflenmiştir. Diğer yandan 5 Kasım 2021 tarihinde ilk Kontrollü Test Füzesi (KTF) prototipi ile atış testi yapılan SİPER Blok I Füze Sistemi’nin de 2023 yılından itibaren hizmete girmesi beklenmektedir. Dolayısıyla önümüzdeki dönemde HvKK orta ve uzun menzilli füze sistemi ihtiyacı HİSAR ve SİPER Serisi özgün ürünler üzerinden karşılanmaya başlanacak ve emektar I-HAWK (HAWX XXI, MIM-23K/J Füzeleri ile) ve MIM-14B/C Nike Hercules Füze Sistemleri hizmet dışına çıkarılacaktır.

MIM-14B/C Nike Hercules Uzun Menzilli Hava Savunma Füze Sistemi çocukluk anılarımda özel bir yeri olduğundan benim için ayrı bir yere sahip. Envanterdeki son birkaç bataryadan birini hizmet dışı kalmadan ziyaret edip haber yapmayı çok arzu ettim ama maalesef bugüne kadar bu hayalim mümkün olmadı.

Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK), NATO’ya girişini müteakip 1955 yılında MIM-3 Nike Ajax ve 1959 yılında MIM-14 Nike Hercules hava savunma füze sistemleri ile tanışmış, halen envanterde olan, 1950’li yılların teknolojisine sahip yerden radar güdümlü, katı yakıtlı ve iki kademeli MIM-14B/C Nike Hercules Uzun Menzilli Hava Savunma Füze Sistemleri (Mach 3.65 sürate, yaklaşık 46km irtifaya ve 144km menzile sahip) en son 1985 yılında kapsamlı bir modernizasyondan geçirilmiş ve birçok eski nesil (vakum tüplü) donanım (bilgisayar sistemi dahil) dijital yapıya kavuşturulmuştu. Açık kaynaklara göre ‘Nike Hercules Allied Supportability Program’ olarak anılan bu iyileştirme çalışması sayesinde örneğin vakum tüplü MTR (Füze Takip Radarı)’nın 300 saat olan MBTF (arızalar arası ortalama süre) değeri 3.400 saate, TTR (Hedef Takip Radarı)’nın 275 saat olan MTBF değeri 2.900 saate, TRR (Hedef Mesafe Ölçüm Radarı)’nın 615 saat olan MTBF değeri 3.600 saate ve LOPAR (Düşük Güç Hedef Tespit Radarı)’nın 250 saat olan MBTF değeri 3.500 saate yükseltilmişti. Bilgisayar sistemi de dijitalleştirilmiş ve MTBF değeri 55 saatten 800 saate çıkarılmıştı. Nike Hercules Uzun Menzilli Yüksek İrtifa Hava Savunma Sistemi’nde yer alan ve o dönemde yüksek maliyeti nedeniyle sınırlı sayıda kullanılan MPQ-43 HIPAR (Yüksek Güçlü Hedef Tespit Radarı) 10MW gücünde (SPY-1 AEGIS Sisteminde çıkış gücü 4-6MW olarak açıklanmıştır) yayın yapabilmekte ve 350.000 yard (320km) mesafeden hedef tespiti yapabilmektedir. 4kHz LOPAR için hedef tespit menzili 250.000 yard (229km) olarak verilmektedir.

Türk Hava Kuvvetleri, Nike Hercules Füzelerinin dünyadaki son iki kullanıcısından birisiydi. TSK’nin hava savunma kabiliyetini çerçeveleyen ve 1990lı yılların başında yürürlüğe giren Hava Savunma Master Planı kapsamında belirlenen yüksek ve orta irtifa hava savunma füze sistemi ihtiyacı çerçevesinde alımına karar verilen Patriot (10 Batarya) ve I-HAWK (12 Batarya) sistemlerinin ABD’nden tedarikine yönelik ilk çalışmalar 1991/92 yıllarında yapılmış ancak bu ilk alım teşebbüsleri daha sonra değişik nedenlerden ötürü rafa kaldırılmıştı. Türkiye yeni nesil hava savunma füze sistemi ihtiyacını yurt dışından karşılayamadığı için Nike Hercules Filoları sayıları yılları sâri olarak azalmış olsa da bazı mevzilerde günümüze kadar aktif görev devam etmiştir.

Açık kaynaklara göre 2000’li yılların başına kadar İstanbul Alemdağ’da Konuşlu 15’inci Füze Üs Komutanlığı Bünyesinde 8 MIM-14B/C Nike Hercules Filosu 2 ayrı Nike Hercules Grup Komutanlığı bünyesinde görev yapmaktaydı. Bu filolardaki MIM-14B/C Nike Hercules Füzesi sayısı ise açık kaynaklarda 92 olarak yer almakta:

1’inci Nike Hercules Grup Komutanlığı (Anadolu Yakası) Merkezli iken bu komutanlığın bünyesinde 1’inci, 3’üncü ve 4’üncü Nike Filo Komutanlığı yer almaktaydı. Aynı şekilde 2’nci Nike Hercules Grup Komutanlığı ise Avrupa Yakası Merkezliydi. Bu komutanlığın bünyesinde ise; 2’inci, 5’nci, 6’ncı, 7’inci ve 8’inci Nike Filo Komutanlıkları yer almaktaydı.

Ancak 2003-4 ve sonrasında İstanbul’daki Nike Filo Komutanlıkları söndürülmüştür. Benim çocukluğumda ziyaret etme fırsatı bulduğum, 6’ncı Nike Filo Komutanlığı (Odayeri) arazisi ise envantere kazandırılacak yeni hava savunma füze sistemine ev sahipliği yapmak üzere MSB tarafından koruma altında tutulmaktadır. İstanbul’dan taşınan Nike Hercules Filolarından 4’ü daha sonra Ege Bölgesindeki yeni mevzilerde konuşlandırılmışlardır. Aktif durumda olduklarını değerlendirdiğim söz konusu 4 MIM-14B/C Nike Hercules Filo Komutanlığı (1’inci, 5’nci, 6’ncı ve 8’inci) ise Kuzey ve Güney Ege’de konuşlandırılmışlardır.

Datça'da bulunan Nike Hercules radarı yerine 91N6 Big Bird Radarı konulması durumunda M2 tarama modunda (Almaz-Antey firmasının ürün broşürüne göre -0, +4.4 derece alçalış/yükseliş açısı) tahmini kaplama menzili.