12 Temmuz, 2020, SSB, TSK’nın envanterindeki bütün M60T tanklarını modernize ederek M60TM konfigürasyonuna yükseltti. Modernizasyonu yerinde inceleyen Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanı Prof. Dr. İsmail DEMİR “Tanklarımızı aktif koruma sistemleriyle modernize ederek, bu kabiliyete sahip dünyada üç ülkeden biri haline geldik” dedi.

Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanı Prof. Dr. İsmail DEMİR, Fırat Projesi kapsamında modernize edilen M60T tanklarına kazandırılan yeni teknoloji ve kabiliyetleri inceledi. Başkan DEMİR, Aselsan’a yaptığı ziyarette, Aselsan Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü Prof. Dr. Haluk Görgün ve yetkililerden proje hakkında detaylı bilgi aldı. Fırat Projesi kapsamında modernize edilen bir M60T tankına entegre edilen yeni teknoloji ve kabiliyetleri yerinde inceleyen DEMİR, konuyla ilgili açıklamalarda bulundu.

Savunma sanayiinde yurt dışına bağımlı olunan dönemlerde bu tankın mecburen İsrail’de modernize edildiğini belirten DEMİR, şu anda bu tankın üzerine o modernizasyonun da ötesinde çok daha fazla unsurlar eklendiğini belirtti. ASELSAN’da yapılan çalışmalarla tankın üzerine tehdit, uyarı, ikaz sistemleri, çeşitli görüntüleme sistemleri, karşı tedbir sistemleri konulduğunu belirten DEMİR, “Daha da önemlisi dünyada sadece üç ülkede bulunan aktif koruma sistemleri bu tanka yerleştirilmiş durumda. Bu da savunma sanayimizde nereye geldiğimizin çok güzel bir göstergesi. Bu tank şu özellikleriyle dünyada çok az ülkenin başarabildiği bir tank haline gelmiş durumda. Bu, şu anlama da geliyor: Altay tankında kullandığımız ve kullanacağımız bir dizi sistemi burada da uygulamış oluyoruz. Demek ki bu tank kazandığı kabiliyetler ile dünyadaki en kabiliyetli tanklar sınıfına girmiş oluyor” şeklinde konuştu.

DEMİR sözlerini şöyle sürdürdü: “Gerek koruma sistemleri gerek uyarı sistemleri, özellikle zırhın da ötesinde kullandığı aktif koruma sistemlerinin yanında atış kontrol sistemleriyle, idare sistemleriyle beraber bir modern tankın önünde duruyoruz. Türkiye’nin kullandığı daha önce envanterinde olan eski tankların bile modernize edilerek çok kabiliyetli hale getirilmesiyle ilgili bir süreci yaşıyoruz. M60 tankının yanında envanterde bulunan Leopard tanklarının da modernizasyon işlemi devam ediyor. Bu modernizasyon işlemi sırasında bazı unsurların, mesela zırhın dışarıdan temini ile ilgili yapılan çalışmalarda, orada temin süresiyle ilgili verilen takviminden çok daha kısa sürede geliştirilme yapıldı ve bu tanklara uygulandı. M60’ların ardından eş zamanlı olarak Leopard Tanklarının da modernize edilmesine devam ediliyor. Böylece bir taraftan Altay tankımızın seri üretim çalışmaları devam eder iken bu tanklarımız da modernize edilerek dünyada en kabiliyetli tanklar sınıfına girmiş olacak. Bu konuda emeği geçen bütün çalışanlara teşekkür ediyoruz. ASELSAN’a, TÜBİTAK SAGE’ye, ROKETSAN’a, diğer savunma sanayii şirketlerimize, araç yapan, tank yapan zırhlı araç üreten şirketlerimizin hepsine teşekkür ediyoruz. Ve bu hızla inşallah çok daha iyi ürünler piyasaya sürmelerini, ordumuzun envanterine vermelerini bekliyoruz, hayırlı olsun diyoruz.”

FIRAT Projesi

Fırat Projesi, Türk Silahlı Kuvvetlerinin envanterinde bulunan ana muharebe tanklarının tanksavar tehditlerine ve terör unsurlarına karşı daha etkin korunabilmesi ve mevcut sistemlere ilave yetenekler kazandırılması amacıyla Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığı tarafından Mayıs 2017’de başlatıldı.

Fırat Kalkanı harekâtında alınan geri beslemeler, mevcut tankların kendini koruma kabiliyetini iyileştirmek üzere Aselsan’dan da bir çözüm oluşturulması istenmiştir.  FIRAT-M60T Projesi kapsamında SSB ile Aselsan arasında 11 Mayıs 2017’de IDEF fuarı sırasında Euro109,245 Milyon + TL25 Milyon değerinde bir Ana Sözleşme imzalanmış. Lazer Uyarı Sistemi, Uzaktan Komutalı Silah Sistemi, Yakın Mesafe Gözetleme Sistemi, Koruma Astarı ve İklimlendirme Sistemi entegrasyonunun gerçekleştirileceği deklare edilmiştir. Sonrasında ihtiyaç makamının tanımladığı diğer acil ihtiyaçlar kapsamında, 24 Temmuz 2018 tarihinde ise Euro96,7 Milyon + TL25 Milyon değerinde, 1 No’lu Sözleşme Değişikliği yapılmış ve imzalanmıştır. Gerçekleştirilen değişiklik ile sözleşme toplam bedeli Euro206 Milyon + TL50 Milyon’a ulaşmıştır. Sözleşme değişikliği kapsamında FIRAT-M60T Projesi altında modernize edilerek M60TM olarak isimlendirilen 169 tanktan 40’ına AKKOR PULAT Aktif Koruma Sistemi (AKS), 73’üne ise Teleskobik Periskop Sistemi (TEPES) takılmıştır. Ayrıca tanklarda kullanılmak üzere 2018 yılında 90 adet 40mm otomatik bomba atar tedarik edilmiştir.

Özellikle Fırat Kalkanı operasyonunda yoğun olarak kullanılan M60T tanklarının beka kabiliyetini arttırmak üzere başlatılan projede, ALTAY projesi kapsamında tasarlanan alt sistemler ile bir sistem çözümü̈ hazırlanmıştır. Aselsan dergisinin mayıs ayında yayınlanan 105.sayısında paylaşılan bilgiler ışığında; proje, operasyonlar devam ederken ivedilikle hayata geçirilmiş ve özverili çalışmalar neticesinde ilk sistem, 20 gün gibi çok kısa bir sürede, prototip tankın üzerine entegre edilerek Atışlı Kalifikasyon Testleri için hazır hale getirilmiştir. Fırat Kalkanı Harekatı’nın merkezi konumundaki Üs Bölgesi'nde tamamlanan ilk tank entegrasyonu sonrasında tank; SSB, K.K.K.lığı ve Aselsan personelinin katılımı ile sınır bölgesinde Atışlı Kalifikasyon Testleri ’ne tabi tutulmuştur. Atışlı Kalifikasyon Testlerinin gerçekleştirildiği bölgenin yaklaşık 2 km uzağında terör örgütlerinin yer alması nedeni ile testler sırasında defalarca kez taciz atışına maruz kalınmasına rağmen testler başarıyla tamamlanmıştır. Modernize edilen tank ivedilikle Fırat Kalkanı Operasyon Bölgesi’nde ön cepheye sevk edilmiş ve ön cephede özellikle SARP ve Tank Lazer Uyarı Sistemi’nin (TLUS) etkin bir şekilde kullanılması, Yardımcı Güç Sistemi ve Teleskopik Periskop Sistemi ile tank motor ve termal sistem ömrünün uzatılması ve sistemlerin güvenilirliğinin tank personeli tarafından teyit edilmesiyle seri üretim faaliyetleri hız kazanmıştır. Gerekli doğrulanmaların yapılmasıyla, 3 ay gibi bir sürede seri üretime geçirilmiş ve tanklara entegre edilmeye başlanmıştır.

SSB tarafından 12 Temmuz 2020 tarihinde yapılan yazılı açıklama ile toplam 169 adet M60T tankının modernizasyonu Aselsan tarafından tamamlandığı kamuoyu ile paylaşıldı. Böylece Envanterdeki tüm M60T tankları, M60TM konfigürasyonuna yükseltilirken, tankların, gerek yakın-orta mesafe atış kabiliyeti, gerek yakın-uzak mesafe beka ve savunma yetenekleri gerekse de tankın ve personelin idamesine yönelik kabiliyetler üst seviyelere çıkarılmıştır.

M60TM takılan Teleskobik Periskop Sistemi (TEPES) ile sütre gerisinde mevzide iken emniyetli şekilde gözetleme ve hedef tespiti yapabilme kabiliyeti kazanılmaktadır. Toplamda 73 M60TM AMT’na entegre edilecek Aselsan TEPES görüş sistemi ile tanklara, her türlü hava ve coğrafi şartlarda yüksek hassasiyette üstün hedef tespit ve gözetleme yeteneği kazandırılıyor. TEPES'in sahip olduğu hareket tespiti, hedef takibi, sektörel tarama, diğer sistemlerle (Lazer Uyarı Sistemi, Uzaktan Komutalı Silah Sistemi ve benzeri) entegreli çalışma, hedef koordinatlarının tespiti ve video/görüntü kaydı gibi kabiliyetleri M60TM’nin beka kabiliyetini önemli ölçüde artıracaktır. Üzerindeki EO sensörlerle termal ve TV görüntüsü alabilen sistem, 20 kilometreye kadar lazer mesafe ölçümü yapabiliyor. M60TM kulesi üzerinde yer alan teleskopik yükseltme sistemi (mast) ile 2,5 metre yüksekliğe ulaşabilen TEPES opsiyonel olan INS entegrasyonu ile tespit edilen hedefin koordinat bilgilerini de hesaplayarak operatöre sunabilmektedir. Teleskopik periskop ve sesli lazer uyarı gibi kritik sistemlerin ilk kez bu tanklara entegre edilmesiyle Türk Silahlı kuvvetlerinin beka kabiliyeti en üst noktaya çıkmıştır.

Diğer yandan aynı anda birden fazla tehditle başa çıkabilen fiziksel imha ve 360 derece koruma kabiliyetli AKKOR PULAT AKS ise sahip olduğu yüksek teknoloji radar ile M60TM AMT’na yöneltilen güdümlü tanksavar füzeleri (ATGM) havada tespit ederek tanka çarpmadan önce uygun bir mesafede imha edebilmektedir.

M60TM üzerinde sadece 6 adet (2’şer tane yanlarda, 1 tane önde 1 tane de arkada) Karşı Tedbir Modülü bulunmakta. Şöfor mahallinde yer alan Kontrol Paneli vasıtasıyla sistem açılıp kapatılabilmekte ve isteğe bağlı olarak sadece tehdidin geldiği yöndeki Karşı Tedbir Modülleri aktif hale getirilirken diğer Modüller devre dışı bırakılabilmekte. Modül aktif hale getirildiğinde üzerindeki silindir çubuk şeklindeki Karşı Tedbir Mühimmatı yuvasından çıkarak 30-40cm kadar gövdeden dışarıda duruyor. Tetik Radarı sensörü Karşı Tedbir Mühimmatı’nın uç bölümünde yer almaktadır. Tetik Radarı 180 derece görüş açısına sahip olup yaklaşmakta olan tehdidi 50m mesafeye kadar tespit edebilmekte ve yaklaşma açısını hesaplamaktadır. En uygun önleme noktası hesaplandıktan sonra önleme için radarın hemen arkasında yer alan harp başlığı aktive ediliyor. Patlayıcı infilak ettiğinde ortaya çıkan küçük parçacıklar mühimmatın silindirik yapısı nedeniyle simit şeklinde sağa sola doğru yayılarak doğrudan tehdit oluşturan ATGM’nin harp başlığını vuruyor. Çarpma sonrası ya harp başlığı etkisiz hale getiriliyor ya da jel etkisinin (çukur imlalı HEAT tipi harp başlığında) oluşması engelleniyor. Patlayıcı infilak sonrasında 35 derece yukarı doğru yol aldığından AMT gövdesine monte edilmiş olsa bile belli ölçüde yukarıdan vuruş özellikli ATGM’lerin kuleye isabetini engelleyebilmektedir.

Kritik bu iki sistemin dışında, M60T tanklarının M60TM konfigürasyonuna modernize edilmesi sırasında tank üzerinde aşağıdaki sistem entegrasyonları da gerçekleştirilmiştir: Lazer Uyarı Sistemi Uzaktan Komutalı Silah Sistemi, Konum ve Yönelim Tespit Sistemi, Yakın Mesafe Gözetleme Sistemi, Tank Sürücü Görüş Sistemi, Koruma Astarı, İklimlendirme Sistemi ve Yardımcı Akım Sistemi.

Barış Pınarı, Zeytin Dalı ve Fırat Kalkanı Operasyonu’na katılan tankçı personel tarafından Aselsan modernizasyonu sonrasında tankların ATGM tanksavar füzelerine karşı çok büyük bir başarı sağladığı ve aynı zamanda meskûn mahalde tankların operasyonel yeteneklerinin de arttırıldığı yönünde geri beslemeler alınmıştır.

FIRAT M60T projesinde ayrıca, Performans Garantisi adıyla ürün destek stratejisi, tedarik sözleşmesinde tanımlanmıştır. FIRAT M60T projesi performans garantisi kapsamında 1 günde müdahale, 3 günde onarım yapılabilmektedir. Performans garantisi kapsamında kullanıcıya ait işletme yedekleri de Aselsan tarafından tutulmaktadır. Bu yedekler hem garanti içi dönemde hem de performans garantisi döneminde sistemlerin faal hale getirilmesinde kullanılmaktadır. Sınır ötesinde gerçekleştirilen faaliyetlerde de Aselsan ELD personeli sistemlerin desteklenmesi kapsamında Türk Silahlı Kuvvetlerine destek vermektedir.