Savunma ve Havacılık Sanayiinde Küresel Stratejiler Konferansı’nın ilk gününde, Savunma Sanayii Başkanı Prof. Dr. İsmail DEMİR, gündeme dair merak edilenler konusunda basın mensuplarının sorularını cevaplandırdı. Konferansın ilk günün akşam bölümünde gerçekleşen toplantıda, SSB Başkanın yanı sıra Türkiye İhracatçılar Meclis Başkanı İsmail GÜLLE ve Savunma Sanayi Başkan Yardımcısı Faruk YİĞİT de hazır bulundu.

Konferansın amacı ile ilgili kısa bir bilgilendirme ile konuşmasına başlayan Prof. Dr. DEMİR, Konferansta basına kapılı gerçekleşen panel ve yuvarlak masa toplantılarında, sektör temsilcileri, devlet kurumları ve ihracatçılar meclisi ile beraber küresel stratejileri, ihracat alanında yapılacak atılımlar ve sürdürülebilirlik ve yeni stratejiler konusunun iki gün boyunca tartışıldığını söyledi.

DEMİR, 2021 yılında bir önceki yıla göre önemli bir artış yakaladıklarını söyleyerek şunları söyledi: “Malumunuz ihracat rakamlarımız sürekli artıyor. ABD$3 Milyarın üzerine çıktığımızı söylemiştik. Şu anda ilk 11 ayda ABD$2,8 Milyar’lık bir rakamdayız. Geçen yıla göre %41’lik bir artış sağladık. Çünkü geçen yıl biraz olağanüstü bir dönem oldu. Salgının getirdiği etkiler, özellikle havacılık sektöründeki durağanlık bunu etkiledi. Bu yıl inşallah ABD$3 Milyar’ı oldukça aşmayı bekliyoruz. Tabii çok çeşitli ülkelere ihracatımız var. 170 ülkeye, 228 çeşit savunma sanayi ürünü ihraç edildi ve kg başına ihracat rakamı da Türkiye ortalamasının çok çok üzerinde gerçekleşti.”

Türkiye İhracatçılar Birliği Başkanı İsmail GÜLLE ise Türk Savunma Sanayi ihracatının yükse teknoloji ürünlerinle sektör olarak Türkiye ortalamasının çok üzerinde kilogram başı katma değere sahip olduğunu söyledi. GÜLLE Türkiye ortalamasına bakıldığında Ekim ayında tüm sektörler bazında ABD$1.44$’lik bir katma değere karşılık Savunma Sanayi İhracatının kilogram başına ABD$66$’lik bir katma değer ürettiğini ifade etti.

Bu bilgilendirmelerin ardından ise soru-cevap bölümüne geçildi. Gündeme dair önemli başlıkların öne çıktığı basın toplantısında Prof. Dr. DEMİR, LHD Anadolu, ALTAY MBT, Milli Muharip Uçak Projesi ve HÜRJET için Amerika’dan hazır tedarik edilecek motorlar, HÜRKUŞ’un Azerbaycan’a satışı ve T129 ATAK Helikopterinin Pakistan ihracatına yönelik güncel konulara yönelik soruları cevaplandırdı.

DEMİR: “LHD ANADOLU’YU Orijinal Dizaynında olduğu gibi ilk önce hizmete almayı planlıyoruz.”

LHD Anadolu’nun 2022 yılının ilk çeyreğinde teslim etmeyi planladıklarını aktaran DEMİR, “2022’nin erken zamanlarında olması için çalışıyoruz. Geminin bazı detay donanımlarının da hizmet sırasında yapılması mümkün diye düşündük. Onun için biraz daha erken olabilir mi diye bastırıyoruz. Ama tabii gemiye İHA SİHA konuşlanmasıyla ilgili proje de bir yandan devam ediyor. Gemimizi orijinal dizaynında olduğu gibi ilk önce hizmete verip, BAYRAKTAR TB3’ün çalışmalarını olgunlaştırıp hazır olduğunda onları gemiye entegre etmekle ilgili bir planımız var,” diye konuştu.

DEMİR: “Kore’deki Muhatabımız ile Şubat Ayında Yüz Yüze Bir Görüşme Planlıyoruz.”

ALTAY Güç Grubu’nun Kore’den tedarik edilmesine yönelik geçtiğimiz aylarda Seul’da imzalanan Niyet Beyannamesinin ardından her iki ülke tarafları arasında mutabakat zaptı imzalanmasına yönelik yapılan çalışmalar hakkında da detaylar paylaşan DEMİR, “Güç Grubu konusunda alternatif ülke derken Kore’yi kastettiğimizi biliyorsunuz, salgının da etkisiyle orada Kore tarafında epey bir yavaşlama olmuştu. Bu konuyu, Dışişleri Bakanımızın ziyareti sırasında tekrar net şekilde gündeme getirip, ihraç izni için gerekli imzalar atıldı. Akabinde bir de Mutabakat Zaptı (MoU) imzası söz konusu, Kore’deki muhatabımız ile telefon ile çeşitli görüşmelerimiz oldu. Alt seviyede bürokrasi de birkaç işlem var onlar da tamamlandıktan sonra iş imzaya gelecek ve kendileri ile Şubat ayında yüz yüze bir görüşme planlıyoruz Onların buraya bir ziyareti söz konusu, belki bizim de bir ziyaretimiz olabilir. O konuda Kore makamlarından bu geçici dönemdeki durgunluğun aşıldığı ve üstü düzeyde inisiyatif kullanarak meselenin tekrar rayına sokulacağı geri bildirimini aldık. Bu konuda da birden fazla firma işin içinde olduğu için onları koordine etmekle ilgili biraz zaman aldığını söylediler,” diye konuştu.

DEMİR: “Bir iki ay sonra BATU Güç Grubunu entegre olarak görmüş olacağız...”

ALTAY Ana Muharebe Tankı için milli imkanlarla geliştirilen BATU Güç Grubu’nda transmisyon ile ilk çalıştırma testinin yapılıp yapılmadığı yönündeki bir soruya cevaben Savunma Sanayii Başkanı DEMİR güç grubunun motor ve transmisyondan oluştuğuna dikkat çekerek şu bilgileri paylaştı: “Türkiye’deki yetkinlikler açısından transmisyonun biraz daha zor olduğunu belirttik. İyi haber öncelikle 1.000bg güç grubumuzda hem motor hem de transmisyonun testlerine başladık ve şu an Test Bench’de testleri devam ediyor entegre şekilde. Yani motor önce sonra transmisyon geldi. 1.500bg kapasiteli güç grubunda ise motorda zaten –ki bu ALTAY tankının motoru oluyor- Test Bench’de çalışıyor idi. Transmisyon ise entegre edilme aşamasına geldi. Yani bir transmisyon şu anda çalışıyor, ikincisi ise motorun devam eden testlerinin belirli bir aşamasında, yüklemeleri gördükten sonra, motora entegre edilip çalıştırılacak. Bir iki ay sonra BATU Güç Grubunu entegre olarak görmüş olacağız. Yani Güç Gurubu konusunda da yerli motorlarımız ve güç sistemlerimiz şu anda test aşamasında çalışıyorlar. Tabi bu test sürecinin çok kısa olmadığını biliyorsunuz malumunuz dünyada bu işlerin oluşturulması, çeşitli parametrelerin değiştirilerek yüzlerce saat test edilmesi gerektiği gibi bir duruma şu anda devam ediyorlar.

DEMİR: “MMU için Yerli Bir Motorun Üretimine Yönelik TÇD Milli Motor Geliştirme Sürecimizin Yeni Bir Adımı”

Bir süre önce yayınladığımız bir haberde Türk Hava Kuvvetleri’nin 2030-2070 yılları arasındaki harekât ihtiyaçlarına cevap verebilecek şekilde tasarlanan Milli Muharip Uçak (MMU/TF-X)’lara güç verecek yeni nesil özgün turbofan motorun geliştirme sürecinde ikinci aşamayı oluşturan Faz-II çalışmalarına yönelik Ana Yüklenici Firmanın belirlenmesi maksadıyla önümüzdeki günlerde Savunma Sanayi Başkanlığı (SSB) tarafından bir ihale açılacağını duyurmuştuk. Edindiğimiz bilgiye göre MMU/TF-X Motor Geliştirme Projesi Faz-II ihalesine Faz-I çalışmalarını yürüten TRMotor Güç Sistemleri (TR-M) Firması dışında Kale ve TEI Firmaları da teklif verebilecekti. SSB İsmail DEMİR gerek söz konusu ihale süreci gerekse ABD’nden Milli Muharip Uçak için F-110 ve HÜRJET için F404 Turbofan Motor Tedarik çalışmalarında bir sorun olup olmadığı yönündeki bir soruya karşılık şu bilgileri paylaştı: “Milli Muharip Uçak için F-110 Motoru ile başlayacağız, ilk uçağımızı onunla çıkaracağız dedik, bu konuda bir değişiklik yok. Motor tedariki konusunda da an itibarıyla bir sıkıntımız yok. Bizim yayınladığımız Teklife Çağrı Dokümanı (TÇD) da aslında Türkiye’de yerli motoru içeren bir çalışma. Tabii bu Teklife Çağrı Dokümanımız klasik TÇD’lardan biraz farklı. Bu TÇD, Türkiye’nin milli jet motoru yolculuğunda muhtemel oyunculara yayınlandı ve onların bir araya gelip bu teklifi tekrar gözden geçirmeleri ve yerli motor üretimi ile ilgili bir yol haritası oluşturup, Türkiye’deki mevcut bütün kabiliyetlerin masada olduğu bir yol haritasında hep beraber el ele yürüme stratejisini oluşturmalarını hedefliyor. Çünkü Türkiye’nin bu konuda çok derin bir geçmişi yok, bu konuda tecrübeli mühendisimiz tasarımcımız çok fazla yok. Onun için üç dört parçaya bölmek gibi bir lüksümüz olmadığı için onları birleştirip bir arada koordineli şekilde çalıştırmamız gerekiyor imalat konusunda. İmalat kabiliyetlerimiz var TEI çok önemli imalat kabiliyetlerini sergiledi daha da ileri malzeme araştırmaları ve imalat teknikleri çalışılıyor ama bahsettiğimiz TÇD, milli motor geliştirme sürecimizin yeni bir adımı.

HÜRJET motoruyla ilgili şu anda o konuda bir sıkıntı yok. Zaten baştan yola çıkılırken sıkıntı olmayacağı ile ilgili tabiri caiz ise garanti alınarak çıkıldı. O açıdan bir alternatif plan yapmadık. Sıkıntı olmayacağı ile ilgili ilk yola çıktığımızda verilen sözlerden dolayı bir sıkıntı beklemiyoruz.” dedi.

Başkan DEMİR’e Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa VARANK’ın, Düzce’de Sarsılmaz Silah Fabrikası ile TR Mekatronik Sistemler’de yaptığı incelemeler sırasında SARSILMAZ Yönetim Kurulu Başkanı Latif Aral ALİŞ’in “Önümüzdeki yıl ihraç edilecek ATAK Helikopterinin ilk 30 adet topunun teslimatını yapacağız,” ifadesi hatırlatıldı ve bu açıklamadan Pakistan’a yönelik ihracat engellerinin kalktığı yönünde bir değerlendirmenin mümkün olup olmadığı da soruldu.

DEMİR bu soruya cevaben şunları söyledi: “ATAK’ın burun topu için zaten biz ortak bir geliştirme projesi başlatmıştık ve bu olgunluk aşamasına ulaştı. Artık burun topu da yerli olacak. Burun topunda çok büyük bir sıkıntı olduğu için değil biz her zaman söylüyoruz korkulu rüya görmektense uyanık yatmak iyidir. Onun için biz zamanında projeyi başlattık. Risk taşıması ihtimali olan bütün unsurların yerlileştirilmesi bizim şu anda idealimiz. Biz Savunma Sanayinde yerlilikten bahsederken %100 olarak koyduğumuz hedef kritik sistemler ve ilerde sıkıntı çıkarmasını bekleyebileceğimiz sistemler için. Yoksa dediğim gibi ta en küçük cıvatasına kadar %100 yerli olsun gibi bir idealin çok mantıklı ve maliyet etkin olmadığını sürekli söylüyoruz. Dünyada zaten kimse bunu yapmıyor. Ama özellikle ileri teknolojiler stratejik ürünler veya dışa bağımlılık konusunda sıkıntı çıkarması muhtemel ve çok kaynaklı olmayan ürünler ile ilgili kesinlikle %100 yerli bir kabiliyet oluşturulması bizim olmazsa olmazımız... Pakistan konusu motor ile ilgili bir şeydi o açıdan burun topu çok sıkıntı değildi ama onu da böylece aşmış olacağız.” dedi.

Savunma Sanayii Başkanı DEMİR 2021 yılı bitmeden HİSAR-O+ teslimatı bekleyip beklemediği yönündeki bir soruya ise, “HİSAR-O+’ın teslim süreci devam ediyor. Teslimatlar belirli incelemeler kabul süreçleri kendi içinde formal bir gidişi var. Yani sistem imalatçı açısından hazır diyelim bizde her sistem böyledir, ondan sonra kullanıcıyla olan belirli kontroller, sistem check’leri, adaptasyon eğitimleri vesaire var. O açıdan bu yıl sonu istesek olur ama herkesin içine sinecek şekilde biraz daha yıl sonunu geçebilir,” cevabını verdi.

DEMİR: “ATMACA Teslimatları Başladı, AKYA Harp Torpidoları 2022 Yılında Teslim Edilecek”

ROKETSAN tarafından deniz platformları için geliştirilen ATMACA, AKYA, Milli Dikey Atım Sistemi (MİLDAS) ve bu sistemde kullanılacak füzelerin geliştirme ve teslimat çalışmalarında gelinen son duruma ilişkin soruya ise Başkan DEMİR şu cevabı verdi: “Onların hepsi gayet iyi gidiyorlar ATMACA artık teslimatlara başladı, AKYA test torpidosu atıldı eğitim torpidosu daha doğrusu. Asıl atış torpidosu da artık problemsiz. Envantere verilmesi 2022. AKYA Harp Torpidolarının teslimi 2022 yılında. Dikey atış sistemi de kendi takviminde başarılı olarak devam ediyor, yani kullanıma girmesi gerektiği tarihteki deniz platformumuz (MİLGEM-5) hazır olduğunda o da hazır olacak. MİDLAS da yerli füzeler kullanılacak.”