Bilişim, bilgi güvenliği ve ileri elektronik alanlarında gerçekleştirdiği çalışmalarla ülkemizin ihtiyaçlarına yenilikçi ve milli çözümler üreten ulusal bir ArGe merkezi konumundaki TÜBİTAK Bilişim ve Bilgi Güvenliği İleri Teknolojiler Araştırma Merkezi (BİLGEM), radar alanındaki çalışmalarına 2010 yılında başlamış olup halen sivil ve askeri amaçlı olarak hava sahası içindeki her türlü hareketliliğin gözetlenmesine imkan tanıyan farklı radar sistemlerinin tasarımı ve geliştirilmesi faaliyetlerini yürütmektedir.

TÜBİTAK BİLGEM geride kalan 11 yıllık süreçte sırasıyla bir nevi Frekans Modülasyonlu Sürekli Dalga (FMCW) Radarı olan KUŞRAD, Doppler Darbe Radarı olan  Milli Gözetim Radarı (MGR), bir Milimetre Dalga (MMW) radar sistemi olan FODRAD, Mobil Sahil Gözetleme Sistemi (MSGS), SDRAD, Pasif Radar (PYAS) ve Faz Dizinli Radar Projelerini yürütmüştür. Enstitü halen faz dizinli elektronik taramalı radar çalışmalarına ise devam etmektedir. TÜBİTAK BİLGEM son olarak 2020 yılında düşük Radar Kesit Alanlı (RKA) hava hedeflerinin tespitine yönelik bir X-Bant FMCW radar sistemi olan GÖZCÜ üzerinde çalışmaya başlamıştır. TÜBİTAK BİLGEM aynı zamanda Aselsan’a ASR-EİRS Projesi altında; Rüzgar Türbini Etkileri Eleme, Kuş sürüsü Eleme ve hava Durumu Kestirimi olmak üzere üç ayrı algoritma geliştirmektedir.

TÜBİTAK BİLGEM tarafından 2010 yılında ArGe çalışmalarına başlanılan ve 2014 yılında prototipi tamamlanan Kuş Radarı (KUŞRAD) Sistemi; S-Bandında yatay tarama yapan bir Darbe Radarı ve X-Bandında dikey tarama yapan Frekans Modülasyonlu Sürekli Dalga (FWCW) Radarlarının birleşiminden oluşmakta ve hedefleri yüksek kesinlikle tespit ederek takibini yapmaktadır. KUŞRAD aynı anda 500 hedefi takip edebilmektedir. Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) Genel Müdürlüğü ile ortak geliştirilen KUŞRAD, 40 km menzile kadar kuş (asgari 0.01 m2 RKA), kuş sürüsü ve uçak hedeflerini, 24 saat kesintisiz tespit ve takip edebilen; uzaklık, yükseklik, yön, hız ve rota bilgilerini çıkararak sınıflandırabilen bir kuş radarı (Avian Radar) sistemidir.

2016 yılında İstanbul ATATÜRK Havalimanı’nda kurulmaya başlanan ve iki ayrı noktaya (17 pisti ve 23 pisti, her noktada iki ayrı radar [dikey ve yatay tarama yapmaktalar] bulunmakta) yerleştirilen KUŞRAD (Kuş Radarı) ile aslında TÜBİTAK BİLGEM düşük radar kesit alanı (RKA)’na sahip hava hedeflerini tespit edebilecek ilk radar çözümünü de geliştirmiş oldu. Yapılan testlerde KUŞRAD ile 0.01m2 RKA değerine sahip bir hedefin (testler sırasında kuşları simüle etmek için drone’lar kullanılmıştır) 3-4km mesafeden tespit edilebildiği görüldü. Bu kabiliyetin drone tespitinde de kullanılabileceği değerlendirildi. 2-3 Ekim 2018 tarihlerinde Ankara’da düzenlenen Askeri Radar ve Sınır Güvenliği Zirvesi’nde TüBiTAK BİLGEM tarafından KUŞRAD teknolojisi kullanılarak düşük RKA’lı hava hedefi tespit kabiliyetinin geliştirildiğine dikkat çekilmişti. Bildiğim kadarıyla gece şartlarında da kuş sürülerini tespit edebilen ve pilotlara büyük kolaylıklar sağlayan KUŞRAD aynı zamanda İstanbul Havalimanı’nda ve Hatay Havalimanı’nda da kullanılmaktadır.  

2014 Aralık ayında imzalanan Ar-Ge Projesi altında TÜBİTAK BİLGEM - DHMİ işbirliğiyle geliştirilen FODRAD(FOD Tespit sistemi), havalimanlarında, uçuş pisti üzerindeki yabancı cisim kalıntılarını (Foreign Object Debris/FOD) tespit ederek operatöre uyarı veren, bunların gerçek zamanlı gösterimini yapan, inceleme ve raporlama için kullanıcı arayüzü sunan ve istatistiksel bilgileri kaydeden bir milimetre dalga (MMW) radar sistemidir. 94GHz frekansında çalışan FODRAD MMW Radarı, Türkiye’de geliştirilen ilk FOD tespit radarıdır. 7/24 sürekli otomatik gözetleme yapan FODRAD bünyesinde, 4 adet milimetre dalga radar ile 4 adet gece/gündüz görüşlü optik sensör bulunuyor. Tek bir merkezden kumanda ve izlemeye olanak sağlayan sistem, pist üzerindeki bir yabancı cismi radarlarıyla tespit ediyor, operatöre uyarı veriyor, yabancı cismin pist üzerindeki konumunu ve hedefin kamera görüntüsünü ekrana yansıtıyor. 2018 yılı itibarıyla sistemin üretim çalışmaları tamamlanmış ve FODRAD ilk etapta 2018 yılı sonunda dört ayrı kule üzerinde Uluslararası Antalya Havalimanı’na kurularak uçuş emniyet seviyesi daha da geliştirilmiştir. TÜBİTAK 2019 Yılı Faaliyet Raporu’na göre FODRAD Sistemi’nin Antalya Havalimanı’na kurulumu ve saha kabul testleri 2019 yılında tamamlanmıştır. Tasarımda yapılacak bazı değişikliklerle FODRAD’ın düşük RKA’lı askeri hava hedeflerinin/tehditlerinin tespiti için de kullanılabileceği ifade edilmişti. Geçtiğimiz günlerde yayımlanan TÜBİTAK 2020 Yılı Faaliyet Raporu’na göre KUŞRAD ve FODRAD Sistemlerinin seri üretimine yönelik olarak 2020 yılında HAVELSAN’a teknoloji transferi gerçekleştirilmiştir.

TÜBİTAK BİLGEM tarafından bir diğer düşük RKA’lı hava hedefi tespit kabiliyetli radar sistemi ise Eşevreli S-Bant Radar (SDRAD) olmuştur. Edindiğimiz bilgiye göre SDRAD, TÜBiTAK BİLGEM İç Destekli Proje çalışması kapsamında düşük radar kesit alanına sahip, İnsansız Hava Aracı (İHA) gibi hedeflerin tespitine yönelik geliştirilen eş-evreli, katı hâl teknolojisine sahip bir darbe Doppler radar sistemidir. Eşevreli S-Bant Radar (SDRAD), yeniden konfigüre edilebilme ve uygulamaya bağlı olarak yeniden kolayca uyarlanabilme özelliğine sahiptir. Tepe gücü 3kW olan SDRAD, 40km aletsel menzile ve 15m menzil ile 1.8 derece açısal çözünürlüğüne sahiptir.

TÜBİTAK 2020 Yılı Faaliyet Raporu’na göre TÜBİTAK BİLGEM tarafından 2020 yılında düşük Radar Kesit Alanlı (RKA) hava hedeflerinin tespiti için bir X-Bant FMCW radar sistemi olan GÖZCÜ’nün geliştirme çalışmalarına başlamıştır. Bu kapsamda GÖZCÜ Radar Sisteminin alıcı/verici (T/R) anten ve şasi mekanik üretimleri tamamlanmış ayrıca anten, pedestal, sayısal donanım ve RF donanım entegrasyonları gerçekleştirilmiştir