Defence Turkey: Öncelikle TEKNOFEST’te güzel yarışmalar düzenleniyor. Yarışmalarda dereceye giren öğrenciler oluyor. Bu öğrencilerden geriye dönüşü nasıl oluyor? TUSAŞ bu öğrencilerden yararlanabiliyor mu? Çünkü çok ciddi bir personel ihtiyacınız olduğunu belirtmiştiniz daha önce. MMU projesi için 10,000 kişi gibi bir rakamdan bahsetmiştiniz. 

Temel KOTİL: Şimdi ilkokul, ortaokul ve lise öğrencilerinin velilerinin izin vermesi halinde ön işe giriş kontratı yapıyoruz. Bu genç arkadaşlara diyoruz ki; üniversiteyi bitirin 4 üzerinden 3 ortalama yapın gelin. Makina mühendisliği, elektrik-elektronik mühendisliği, uçak mühendisliği gibi bölümleri oku gel diyoruz. Aslında buradan başlatmak lazım. Sanıyorum 300’ü geçtik şu anda. TUSAŞ için TEKNOFEST’in en önemli tarafı gençlerimize kendimizi doğrudan anlatabiliyoruz. Türkiye’de başka yerde bu kadar insanı bir arada bulup anlatma şansınız yok. Bizim için TEKNOFEST gençlerimizle görüşme, konuşma yeridir. Ürünlerimizi de gösterip ne yaptığımız anlatabiliyoruz. 

Tabii TUSAŞ ana yükleniciliğindeki MMU’da HAVELSEN, ASELSAN, ASPİLSAN gibi bütün şirketlerimiz var. Yurt içindeki şirketlerle çalışıyoruz, yurt dışındaki şirketlerle çalışıyoruz. O işin bir tarafı ama en önemli tarafı tabandan filiz çıkartmak ve genç arkadaşları yetiştirmek. Hani ağaç etrafında başka ağaç yetiştirir ya biz de işte onun peşindeyiz. Yani tek ağaç olarak kalmak istemiyoruz. Işte yetişenler bu gençler. 

Defence Turkey: MMU için ciddi bir personel ihtiyacı var demiştiniz?

Temel KOTİL: Evet, almaya devam ediyoruz. Şu anda 1,000 mühendise geldik MMU’da. Şirkette 4,000’i geçtik. 4-5 yıl önce aldıklarımız şu anda tecrübeli olmaya başladı. Bu bir devinimdir yani kendi kendini besleyen bir mekanizmadır. Biz TUSAŞ olarak işimizi çözeriz 10,000 mühendisi bulacağız inşallah. Ancak önemli olan bu mühendisleri bulup uçağı yapmak değil, sonrasından da sorumluyuz. Yeni modelleri de yapılacak sadece bu haliyle durmayacak.

Defence Turkey: Peki MMU’nun çift kişilik versiyonu planlanıyor mu? Mesela arka koltuktan sürü halinde taarruzi İHA kullanımına yönelik başka ülkelerin projeleri var o açıdan MMU’da da düşünülüyor mu?

Temel KOTİL: 5’inci nesil savaş uçağında pilot uçağı kullanmaktan ziyade daha çok silah sistemlerini kullanıyor, uçak kendi kendini götürüyor. Yani Allah göstermesin mesela pilot bayıldı diyelim hemen manevra yaparak kendi kendine üssüne dönüp iniyor. Yani, yeni nesil savaş uçaklarında bilgisayar desteği, Yapay Zekâ desteği üst düzeyde. Dolayısıyla biz de bir Kokpit var ama bir pilot yok. İkinci Kokpit hızlı kesiyor. 

Defence Turkey: Efendim bir havacılık mühendisi gözüyle sizce MMU açısından en zorlayıcı parça, konu hangisidir? Motor mu aviyonik mi yoksa başka şey mi?

Temel KOTİL: MMU topyekûn bir çalışma. Bizim birinci amacımız 18 Mart 2023 de ilk motor çalıştırmasını gerçekleştirmek. Sonraki hedefimiz 18 Mart 2025 tarihinde uçağı havaya kaldırmak ve 18 Mart 2028’de de ilk uçağımızı teslim etmek. Uçak yaşayan bir canlı gibidir kolay tarafı da yok zor tarafı da yok. Yapacak insanları bulup buluşturduk daha sonra, gerekli altyapıları kurduktan sonra normal bir iş gibi yapıyoruz. Mucizevi bir iş değil aslında ama emek yoğun, fikir yoğun çalışmalar, gözyaşı, alın teri gerektiriyor. 

Defence Turkey: Daha önceki TEKNOFEST’te jet motorlu İHA’dan bahsetmiştiniz. Son durum hakkında bilgi alabilir miyiz?

Temel KOTİL: TUSAŞ olarak çalışmalarımız var ama şu an ilk olarak 18 Mart 2023’e yoğunlaşmış durumdayız. MMU motor çalıştırma, Hürjet uçuş, ATAK-2 uçuşları gerçekleştirmek öncelikli hedeflerimiz. Bunlar şu anda bizim için olmazsa olmaz; diğer projeler ondan sonra. Çünkü 18 ay kaldı artık ay sayıyoruz. 

Defence Turkey: Gökbey artık uçuşlara başladı. Teslimatlar ne zaman başlayacak?

Temel KOTİL: Teslimatlar seneye başlıyor inşallah. Ondan sonra seri üretime geçerek diğer bütün kuvvetlere ve yurt dışına vermeye başlayacağız. O yuvadan uçtu artık.

Defence Turkey: Bu sene içinde deniz kuvvetlerine Aksungur teslimatı olacak mı?

Temel KOTİL: Evet hepsi veriliyor. Şu an TEKNOFEST’te havada iki uçağımız var. Birisi Ankara'dan diğeri Antalya'dan geldi. Aksungur havada 50 saate kadar kalabiliyor. 

Defence Turkey: Temel bey, bu yıl için yeni bir ihracat müjdeniz var mı?

Temel KOTİL: Yaptıklarımızı söylüyoruz zaten. Tunus’a ANKA’ları gönderdik. Filipinler’in ATAK’ları yapılıyor. İhracatları yaptıkça açıklıyoruz.