TUSAŞ E-Dergi’nin 115 Nolu sayısında yayımlanan bir haberde ANKA+ ve AKSUNGUR İHA’ların yakın gelecekte envantere gireceği bilgisi paylaşılmıştır. Haberde bahsedilen ANKA+ (ANKA Plus) İHA’nın TEI ürünü 172bg güç kapasiteli TEI-PD-170 dizel motoru ile güçlendirilen ve faydalı yük taşıma kapasitesi 200kg’dan 350kg’a çıkarılmış, yeni bir hücum kenarı takılmış, flapsız yeni kanat tasarımına sahip bir hava aracı olduğunu değerlendirmekteyiz. TEI-PD-170 motoru, ANKA platformu (17-025 kuyruk numaralı ANKA Blok-B İHA) ile ilk uçuşunu 27 Aralık 2018 tarihinde gerçekleştirmişti. ANKA İHA’larda kullanılmaya başlanan yeni kanat tasarımına ilişkin ilk bilgiyi Paris Air Show 2019 Fuarı sırasında TUSAŞ standında yaptığımız video haber ile Haziran 2019’da okuyucularımız ve takipçilerimizle paylaşmıştık.

Açık kaynaklarda yer alan teslimat bilgilerini alt alta topladığımızda envanterdeki ANKA İHA sayısı ile ilgili olarak şu bilgiler ortaya çıkmakta:

HvKK: 3 x ANKA-S Sistemi= 10 Uçak, 12 YKİ ve 10 FLIR Faydalı Yükü  

               (CATS, StarSAFIRE ve CMX-15D)

     3 x ANKA-S Sistemi= 10 Uçak Sipariş Edildi

JGnK: 3 x ANKA-S SİHA Sistemi= 6 J-ANKA/S Uçak (Ekim 2018’de sipariş 

              Edilen uçaklardan ilk 2’si Nisan 2019’da diğer 4 uçak Eylül 2019’da 

              teslim edildi)

             1 x ANKA Blok-B SİHA Sistemi= 2 Uçak (Kiralık, Mart 2017’de   

              hizmete girdi)

             1 x ANKA Blok-A İHA Sistemi= 1 Uçak (Kiralık)

DzKK: 1 x ANKA Blok-B İHA Sistemi= 3 Uçak (Kiralık)

1 x ANKA Blok-B İHA Sistemi= 3 Uçak (CMX-15D FLIR, Aselsan SARPER SAR/GMTI/ISAR Radarı, Kiralık Sistemin yerine DzKK envanterine 2019 yılında girdi.)

8 x ANKA-S ve 4 x ANKA-B Sipariş edildi, teslimatlara 2020’de (ANKA Blok-B) başlanılacak

Gövde uzunluğu 8.6m (ilk prototiplerde 8m), yüksekliği 3.25m (ilk prototiplerde 3.4m) ve kanat açıklığı 17.5m (ilk prototiplerde 17.3m) olarak verilen ANKA İHA’nın azami kalkış ağırlığı 1.750kg (ilk prototiplerde 1.600kg)’dır. Radar destekli, GPS yedeklemeli otomatik kalkış ve iniş kabiliyetine sahip ANKA İHA platformu Thielert Aircraft Engines GmbH (Technify Motors GmbH) Firması tarafından modifiye edilmiş 2.0lt hacminde, su soğutmalı, dört silindirli, 155bg azami güce sahip turboşarjlı Thielert Centurion 2.0S (CD-155) Havacılık Motorunun yanı sıra TEI ürünü olan seri üretimine 2017 yılında başlanılan yine 155bg kapasiteli TEI-PD-155 motoru ile de güçlendirilmektedir. TEI seri üretimini tamamladığı ilk parti 9 TEI-PD-155 motorunun 7 Aralık 2017 tarihinde TUSAŞ’a teslim etmişti. TEI-PD-155 motoru, ANKA platformu ile ilk uçuşunu 22 Şubat 2018 tarihinde gerçekleştirmişti.

ANKA İHA platformu için geliştirilen bir diğer yerli ve özgün motor ise TEI-PD-170 Turbodizel Havacılık Motorudur. TUSAŞ Motor Sanayii A.Ş. (TEI) tarafından 27 Aralık 2012 tarihinde SSB ile imzalanan Operatif İHA Motoru Geliştirilmesi Projesi altında ANKA İnsansız Hava Araçlarında kullanılmak üzere milli imkanlarla geliştirilip seri üretimine başlanılan TEI-PD-170 Turbodizel Havacılık Motorlarının seri teslimatına 15 Ocak 2020 tarihinde başlanılmıştı. İlk olarak DzKK ANKA Blok-B ve ANKA-S İHA’larda kullanılacak TEI-PD-170 Turbodizel Havacılık Motorlarının teslimatına yönelik sözleşme 2019 yılının ikinci yarısında TUSAŞ ile TEI arasında imzalanmıştı. TEI, DzKK ihtiyacı için 4 ANKA-B ve 8 ANKA-S İHA’ndan oluşan toplam 12 adetlik ilave ANKA İHA’nda kullanılacak, ilk aşamada 13 TEI-PD-170 Motorunun üretimini 2019 sonuna kadar tamamlamıştı. Sözleşme kapsamında seri imalatı yapılan motorlardan ilki, ön çalışmalar için, 27 Aralık 2019 tarihinde TUSAŞ’a sevk edilmişti. HvKK’na teslim edilecek ilave 10 ANKA-S İHA’nda kullanılacak TEI-PD-170 motorlarıyla birlikte teslim edilecek motor sayısı 40’a ulaşacaktır. 2020 yılı içinde ilave 25 TEI-PD-170 motorunun daha seri üretimi yapılarak ikinci parti teslimat olarak TUSAŞ’a teslim edilmesi planlanıyor.

6,000 saati aşan kalibrasyon ve olgunlaştırma test faaliyetlerinin sonunda seri üretimine geçilen TEI-PD-170 pistonlu turbodizel havacılık motorunun tasarımı ve üretimi milli imkanlarla tamamlanmış olup motorun telif hakları SSB’ye aittir. TEI-PD-170 motorunda, alt sistem, malzeme ve işçilik maliyetleri baz alındığında %90’a yakın yerlilik oranına ulaşırken, 2020 yılı sonuna kadar raf ürünleri hariç kalan sistemlerin yerlileştirme çalışmalarının da tamamlanması hedefleniyor.

TEI tarafından geliştirilen 4 silindirli, 172bg (+/- 2bg) kapasiteli, çift alternatörlü ve iki kademe seri turboşarj sistemine sahip TEI-PD-170 Turbodizel Havacılık Motoru, dört zamanlı ve 2,1 litre hacminde olup ürün broşürüne göre 20.000ft irtifada 165bg, 25.000ft irtifada 155bg, 30.000ft irtifada yaklaşık 130bg, 35.000ft irtifada 105bg ve 40.000ft irtifada yaklaşık 90bg güç sağlayabiliyor. Motorun tavan irtifası ise 45.000ft. JP-8 veya Jet-A1 yakıtlarıyla çalışabilen PD170 Motorunun kuru ağırlığı 162kg olarak verilirken, motorun bütün destek ekipmanları ile birlikte uçak üzerindeki toplam ağırlığı ise 230kg civarındadır. TEI-PD-170 motoru uçak tipine bağlı olarak itici (ANKA İHA) veya çekici (AKSUNGUR İHA) konfigürasyonda kullanılabilmektedir. TEI aynı zamanda azami 225bg güç kapasiteli TEI-PD-222 Turbodizel Havacılık Motoru motorunu da geliştirmekte. 2.1 litre hacmindeki 4 silindirli PD222 motoru kalkış sırasında 5dk süreyle 220bg (+/-2bg) güç üretebilirken PD170 motorunda olduğu gibi sürekli gücü 172bg, 20.000ft irtifada 170bg ve 30.000ft irtifada 130bg güç üretmektedir. Özgül Yakıt Tüketim değeri PD170 ile aynı verilen (207g/kWs) PD222 motorunun kuru ağırlığı ise 167kg ile PD170’den 5kg daha ağır gerçekleşmekte.ANKA İHA’nda yer alan 17.5m açıklığındaki kanat iki parça halinde üretilmekte ve gövde üzerinde birleştirilmektedir. Paris Air Show 2019 Fuarı sırasında görüşme fırsatı bulduğumuz TUSAŞ yetkilisi ANKA İHA kanat tasarımının değiştirilmesi sayesinde kayda değer bir performans artışının elde edildiğine dikkat çekmişti. ANKA İHA’nın kaldırma performansını artırmak üzere daha önce kanatlara kıvrık kanat ucu (winglet, ANKA Blok-B) kullanımı ve motor pervanesinin 2m’ye uzatılması gibi seçenekler de denenmişti. Flap kullanılmayan, yeni bir hücum kenarı takılan ve glikol yani alkol bazlı yerli tasarım (TUSAŞ) ve üretim bir Buz Önleyici Sistem (kanat hücum kenarına milyonlarca 40 mikron çapında delik açılmıştır) ile donatılan yeni kanat tasarımında harici yük istasyon sayısı 2’den 4’e çıkmıştır. Bu sayede halen 4 olan MAM-L Mini Akıllı Mühimmat sayısı toplamda 6’ya çıkmaktadır. Flaplar kaldırıldığı için kanat yüzeyi genişlediğinden taşıma kapasitesinde önemli bir artış sağlanmıştır. Edindiğimiz bilgiye göre yeni kanat tasarımında taşıma kapasitesi 200kg’dan 350kg’a kadar çıkabilmektedir. Ayrıca Evrensel Lançer kullanımı sayesinde MAM-L, MAM-C ve UMTAS mühimmatları aynı lançerden atılabilecektir. ANKA Blok-A İHA platformu Türkiye’nin silahlandırılmış ilk İHA’sıdır. Kanat altlarında taşıdığı ikili konfigürasyondaki iki adet CİRİT Füzesi Lançeri ile 2013 yılında 9.800 MSL ve 12.800MSL irtifalardan canlı atışlar icra edilmiş ve AselPOD-300T ile aydınlatılan sabit hedefe iki başarılı vuruş kaydedilmişti. ANKA Blok-B İHA üzerine şekillendirilen, güçlendirilmiş kanat tasarımına sahip Silahlı ANKA İHA ise ilk uçuşunu 7 Mart 2017’de gerçekleştirmişti. Silahlı ANKA İHA Aselsan ürünü CATS HD EO/IR Keşif, Gözetleme ve Hedefleme Sistemi ve Roketsan ürünü MAM-L Akıllı Mühimmatı (her bir kanat altında iki adet olmak üzere toplamda dört adet) ile ilk atış testini 28 Nisan 2017’de başarıyla icra etmişti.

Diğer yandan yeni kanat tasarımı sayesinde ANKA İHA platformunun havada kalış süresinde 4 ila 6 saatlik bir artış elde edilebilmektedir. Paris Air Show 2019’da görüşme fırsatı bulduğumuz TUSAŞ yetkilisi yeni kanat tasarımı sayesinde kaldırma kapasitesinde sağlanan artışın ilave mühimmat yerine ilave yakıt taşınması şeklinde değerlendirilmesi seçeneğinin ağırlık kazandığına dikkat çekmişti. ANKA Blok-A’da 400 litre (330kg), gövde olarak Blok-A’dan yaklaşık 100kg daha hafif olan ANKA Blok-B ve Blok-S’de ise 530 litre (445kg) civarında yakıt taşındığı değerlendirilmektedir. ANKA İHA platformunun toplam faydalı yük /yakıt + silah yükü) kapasitesi daha önce 720 litre (yaklaşık 605kg) olarak açıklanmıştı. Yeni kanat tasarımı ile bu kapasitesinin 900-950kg seviyesine ulaştığını değerlendirmekteyim. ANKA Blok-A İHA 23.000ft (MSL) irtifada 18 saat, 20.000ft irtifada 24 saat havada kalabilirken, ANKA Blok-B ve ANKA-S İHA’lar ise 30.000ft (MSL) irtifa ve 24 saat havada kalış isterini karşılayabilecek şekilde tasarlanmıştır. 

TSK tarafından son dönemde hem yurtiçinde hem de sınırlarımız ötesinde Irak ve Suriye’de icra edilen operasyonlarda başarılı bir performans sergileyen (karıştırmaya dirençli anti-spoofing kabiliyetli GPS alıcısı modülü, yedekli uçuş kontrol sistemi ve ViaSat VR-18C ya da CTech DEV-KU-18 Ku-Bant SatCom haberleşme sistemi sayesinde) ANKA İHA platformu yurt dışında da dikkat çekmiştir. Geçtiğimiz onyılın başlarında ANKA İHA’na Suudi Arabistan, Mısır ve BAE yoğun ilgi göstermiş, hatta Suudi Arabistan ile 4 uçaktan oluşacak 1 ANKA İHA Sistemi (Star SAFIRE 380 FLIR Faydalı Yükü seçilmişti)’nin satışına yönelik olarak bir ön anlaşma bile imzalanmıştı. Mısır ise ilk aşamada ANKA İHA yerine TUSAŞ’tan Taktik İHA tasarımı talep etmişti. Uzun vadede ANKA İHA satışının da gündeme gelmesi bekleniyordu. Ancak Mısır’da Temmuz 2013’de yaşanan darbe girişi sonrasında siyasi ortamın ve Türkiye ile Suudi Arabistan ve Mısır arasındaki ikili ilişkilerin gerilmesi sonucunda bu alımlar o tarihte rafa kaldırılmıştı.

ANKA İHA’nın ilk ihracat müşterisi Tunus Hava Kuvvetleri (TAF) olmuştur. 25 Aralık 2019’da imzalanan ve Mart 2020’de duyurulan ABD$80 Milyon değerindeki sözleşme altında her biri 2 uçak ve 1 YKİ’ndan oluşacak toplamda 3 ANKA-S İHA Sistemi (6 Uçak ve 3 YKİ) teslimatı gerçekleştirilecektir. Yabancı kaynaklı haberlerde Proje bedeli ABD$240 Milyon olarak verilirken anlaşmanın teknoloji transferi ile ANKA-S’lerin Tunus’ta nihai montaj işlemlerini de kapsadığı iddia edilmektedir. TUSAŞ’ın, Tunus’da 2019’da yapılan ihalede yarıştığı rakipler arasında Baykar Makina ürünü BAYRAKTAR TB2 İHA da yer almıştı.