Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK)’nin ihtiyacı olan alçak irtifa hava savunma füze sistemlerinin milli imkanlarla yurtiçinde geliştirilecek özgün çözümler üzerinden karşılanması maksadıyla başlatılan HİSAR-A Hava Savunma Füze Sistemi Projesi kapsamında 2019 Ekim ayının ilk yarısı içinde taktik konfigürasyona yakın prototip füzelerle yüksek hızlı canlı hedeflere karşı harp başlıklı atışlı test faaliyetleri icra edilmiştir. Bu testlerle birlikte, Sistem Seviyesi Entegrasyon ve testlere yönelik kritik bilgiler elde edilmiş ve projenin geliştirme sürecinde önemli ilerlemeler kaydedilmiştir. HİSAR-A Projesinde Ekim 2020 takviminin tutması için Seri Üretim sözleşmesinin 2019 sonu veya 2020 ilk çeyreği içinde imzalanması beklenmektedir.

Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığı (SSB) ve TSK temsilcilerinin katılımıyla Aksaray’daki HİSAR Atış Alanı’nda Aselsan ve Roketsan tarafından gerçekleştirilen atış test faaliyetleri kapsamında HİSAR-A Alçak İrtifa Hava Savunma Füze Sisteminin azami menzil ve irtifadaki etkinliği yüksek hızlı hedef uçağı Banshee Jet 80 başarılı bir şekilde imhasıyla test edilmiştir. Atışlı test kapsamında, sistem üzerindeki 3 Boyutlu Aselsan MAR radarı ile hedef tespit ve takip edilmiş akabinde komuta kontrol sisteminden angajman prosedürü başlatılarak, atış kontrol sistemiyle en uygun zamanda füze otomatik olarak ateşlenmiştir. HİSAR-A Kundağı Motorlu Otonom Alçak İrtifa Hava Savunma Füze Sistemi tarafından sağlanan veriyle füze hedefe doğru güdümlenmiş ve terminal safhada füze üzerindeki IIR arayıcı başlığın devreye girmesiyle hedefini kendi başına tespit ve takip etmiştir. IIR başlığın kontrolünde hedefine ulaşan HİSAR-A Füzesi harp başlığının patlatılmasıyla uçuş anında yaklaşık 600km/saat sürat erişen Banshee Jet 80 hedef uçağını isabetli bir şekilde vurmuştur.

Gelişmeyi 12 Ekim 2019 tarihinde sosyal medya hesabı Twitter üzerinden duyuran Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanı Prof. Dr. İsmail DEMİR, HİSAR-A’da seri üretime geçileceğinin de müjdesini verdi; “SSB yönetiminde Aselsan ve Roketsan tarafından milli ve yerli olarak geliştirilen HİSAR-A Alçak İrtifa Hava Savunma Füze Sistemi, yapılan nihai sistem testlerinde hedefi %100 başarıyla imha etti. Seri Üretime geçiliyor. Hayırlı olsun.”

HİSAR-A Projesinde Gereksinim Tanımlama (Aşama-1), Sistem Tasarım (Aşama-2) ve Alt Sistem Geliştirme ve Test (Aşama-3) Aşamaları başarıyla tamamlanmış olup Sistem Entegrasyon ve Test Aşaması (Aşama-4) çalışmalarına devam edilmektedir. Projede atışsız sistem işletme testleri Ekim 2018’de tamamlanmıştı. HİSAR-O Projesinde ise Gereksinim Tanımlama (Aşama-1) ve Sistem Tasarım (Aşama-2) Aşamaları başarıyla tamamlanmış olup Alt Sistem Geliştirme ve Test (Aşama-3) çalışmaları devam etmektedir. Yer sistemleri entegrasyon faaliyetleri tamamlanmış olup füze alt sistem entegrasyon testleri devam etmektedir.

Peki Program; sözleşme imzasının ardından, test atışlarında sistemler kronolojik olarak hangi aşamalardan geçti? Detayları sizler için derledik.

HİSAR-A Atış Testlerinde bugüne kadar 11 atış ve hedef takibi icra edildi

Alçak İrtifa Hava Savunma Füze Sistemi (AİHSFS/HİSAR-A) ve Orta İrtifa Hava Savunma Füze Sistemi (OİHSFS/HİSAR-O) Tasarım ve Geliştirme Dönemi Sözleşmeleri, SSB ile Ana Yüklenici olarak belirlenen Aselsan arasında 20 Haziran 2011’de imzalanmıştı.

Yazılı ve görsel basına yansıyan bilgilere göre Türkiye’nin milli ve yerli ilk hava savunma füze sistemleri olan HİSAR Projeleri Füze Geliştirme Test Programı çerçevesinde bugüne kadar 11 atış ve hedef takip testi icra edilmiştir. Bu testler kapsamında farklı senaryo ve adetlerde HİSAR-A ve HİSAR-O Balistik Test Füzesi (BTF), Kontrollü Test Füzesi (KTF, otopilot kontrolüne sahip ancak üzerinde IIR arayıcı başlık ve TVC bulunmamakta), Güdümlü Test Füzesi (GTF, çift darbeli motora ve TVC kabiliyetine sahip) ve Arayıcı Güdümlü Test Füzesi (AGTF, IIR Arayıcı Başlık devrede ancak harp başlığı yok) Sabit Atış Platformu ve Füze Fırlatma Sistemi (FFS)’nden eğik atış ve dikine atış teknikleri kullanılarak ateşlenmiş ve belirlenen senaryolarda etkinlikleri değerlendirilmiştir. Testler kapsamında ihtiyaç duyulan düşük ve yüksek süratli hedef uçaklar için yerli ve yabancı firmalardan katapulttan atılabilen hedef uçak hizmeti alınmış ve bu çerçevede Qinetiq ürünü Banshee ve Banshe Jet 80 ile İVME İnsansız Havacılık Sistemleri ürünü Cengaver’in de bulunduğu dört farklı tipte pervaneli ve turbojet motorlu hedef uçak takip ve atışlı testler sırasında kullanılmıştır.

• 6 Ekim 2013 – HİSAR-A Projesi kapsamında ilk uçuşlu test olan Balistik Test Füzesi (BTF) atış testi 6 Ekim 2013 tarihinde icra edilmiştir.

• 23 Temmuz 2014 – HİSAR-O Projesi kapsamında ilk uçuşlu test olan Balistik Test Füzesi (BTF) atış testi 23 Temmuz 2014 tarihinde icra edilmiştir.

• 19-24 Haziran 2015 – HİSAR-A’nın, otopilot kontrolüne sahip Kontrollü Test Füzesi-1 (KTF-1) ve Türkiye’de de bir ilk olan çift darbeli motora sahip Balistik Test Füzesi-2 (BTF-2) test atışları, KKK, SSB ve Aselsan yetkililerinin katılımlarıyla Roketsan tarafından 19-24 Haziran 2015’te, Aksaray’da başarıyla gerçekleştirilmiştir. Testler sırasında; HİSAR-A Füzeleri, fırlatma platformundan birinci darbe motoru ile başarılı bir şekilde ayrılarak, ikinci darbe motorunu da havada ateşledikten sonra kendi bünyesindeki füze otopilotu kontrolünde, programlanan manevraları gerçekleştirerek başarı ile uçuşlarını tamamlamışlardır.

• 23 Kasım – 8 Aralık 2016 – HİSAR-A ve HİSAR-O Sistem Seviyesi-HİSAR Projeleri Sistem Entegrasyon Testleri kapsamında Tuz Gölü’nün güneyinde Aksaray’daki Milli Savunma Bakanlığı (MSB) Atış Test ve Değerlendirme Merkezi (ATDM)’nde 23 Kasım - 8 Aralık 2016 arasında icra edilen atışlı test faaliyetleri kapsamında farklı senaryo ve adetlerde 4 adet HİSAR-A Kontrollü Test Füzesi (KTF, eğik atış) ve 3 adet Güdümlü Test Füzesi (GTF, dik atış tekniği ile) ile 3 adet HİSAR-O KTF Füzesi Sabit Atış Platformu (eğik atış) ve Füze Fırlatma Sistemi (FFS)’nden ateşlenerek belirlenen senaryolarda etkinlikleri değerlendirilmiştir.

• Temmuz 2017 – HİSAR-A ve HİSAR-O Sistem Seviyesi- Kara Kuvvetleri Komutanlığı (KKK)’nın hava savunma ihtiyaçlarını karşılamak üzere SSB tarafından yürütülen HİSAR Projeleri kapsamında Temmuz 2017’de uçuşlu (hedef uçak kullanıldı) ve atışlı testler gerçekleştirilmiştir. Söz konusu testler aynı zamanda Aselsan ürünü 3 Boyutlu Mobil Arama Radarı (MAR)’nın devrede olduğu güdümlü test faaliyetlerinin de ilk adımını oluşturmuştur. MAR radarı, HİSAR AİHSFS’nin iki konfigürasyonundan birisi olan HİSAR-A Kundağı Motorlu Otonom Alçak İrtifa Hava Savunma Füze Sistemi (KMOAİHSFS)’nin ana sensörü olarak görev yapmaktadır. Diğer konfigürasyon ise Füze Fırlatma Sistemi (FFS)’dir. MAR hedeflerin tespit ve takibinin yanı sıra füzenin uçuş anında ihtiyaç duyduğu ara safha güdüm verilerini de üretmektedir. Yüksek manevra kabiliyetli HİSAR-A GTF ve HİSAR-O KTF Füzelerinin kontrol ve güdüm yeteneklerinin test edildiği atış kampanyasında ilk defa HİSAR Sistemlerinin radar, komuta kontrol/atış kontrol, elektro-optik ve haberleşme unsurları da yer almıştır. Böylelikle sistem seviyesi entegrasyon ve testlere yönelik önemli ilerlemeler kaydedilmiştir. Atış test kampanyası kapsamında hedef uçak ile hedef tespit/takip, komuta kontrol/atış kontrol ve füzeye yönelik ara safha güdüm testleri başarıyla icra edilmiş ayrıca ilk kez HİSAR-O KTF ile dik atış yapılmış ve 360 derece koruma özelliği başarıyla test edilmiştir.

• 22 Ocak – 4 Şubat 2018 HİSAR-A ve HİSAR-O- HİSAR Projeleri kapsamında 2018’in ilk atış testleri Aksaray Bölgesi HİSAR Atış Alanı’nda 22 Ocak – 4 Şubat 2018 tarihlerinde gerçekleştirildi. Testler kapsamında HİSAR-A KTF ve HİSAR-O BTF Atış Testleri icra edilmiştir. Testlerde atış yüksekliği 14,000 feet olarak deklare edilmiştir.

• Mayıs-Haziran 2018 HİSAR-O- HİSAR Projeleri kapsamında 21 Mayıs – 9 Haziran 2018 tarihleri arasında füze atış testleri icra edilmiştir. Testlerde atış yüksekliği 14,000 feet olarak deklare edilmiştir. Atışlı test kampanyasında FFS üzerinden HİSAR-O BTF atışlı test faaliyetleri başarılı bir şekilde icra edilmiştir.

• Ekim-Kasım 2018 HİSAR-A Tasarım ve Geliştirme Projesi kapasında Ekim-Kasım 2018’de icra edilen atışlı test kampanyasında KMOAİHSFS ve FFS üzerinden HİSAR-A Arayıcı Güdümlü Test Füzesi (AGTF) atışlı testleri (eğik atış) başarı ile icra edilmiştir. Bu çerçevede ilk HİSAR-A arayıcı başlıklı füze (AGTF) atış testi 31 Ekim 2018 tarihinde, arayıcı başlıklı üçüncü füze atış testi ise 13 Kasım 2018 tarihinde başarıyla gerçekleştirilmiştir. Havada iki hedefin bulunduğu atış senaryosunda; birinci hedefin tespit ve takibi IIR arayıcı başlık ile başarılı olarak yapılmış, ardından sistem tarafından angajman değişikliği yapılarak füze ikinci hedefe yönlendirilmiştir. Hedef takip görevinin de icra edildiği atışlarda hedef uçak olarak Banshee pervaneli hedef uçakları kullanılmıştır. Laboratuvar ortamında oldukça zorlu performans, çevre koşulları ve döngüde donanım testleri gerçekleştirilerek kızılötesi arayıcı başlık Tasarım Doğrulama Aşaması başarıyla tamamlanan projede, çalışmalara atış testleri ile devam ediliyor. Diğer yandan HİSAR-O Veri Bağı Alt Sistemi tasarım doğrulama faaliyetleri tamamlanmış ve Ekim 2018 Ekim ayı içerisinde gerçekleştirilen atışlı testler kapsamında; füzenin uçuşu boyunca Veri Bağı aracılığıyla füze ile haberleşme sağlandığı gözlemlenmiştir.

• Mart 2019 HİSAR-A- Ateş İdare Cihazı (AİC), Füze Fırlatma Sistemi (FFS) ve harp başlıksız Arayıcı Güdümlü Test Füzesi (AGTF) kullanılarak icra edilen atışlı test kampanyası sırasında FFS’nden HİSAR-A AGTF dikine atış testi ilk kez icra edilmiş ve HİSAR-A Sisteminin azami menzil ve irtifa performansı ile daha ötesini test etmek için farklı menzil ve irtifalardan yaklaşan saldırı senaryolarında iki adet Banshe Jet 80 isimli yüksek hızlı hedef uçak kullanılmıştır. Atış testi sırasında AİC tarafından tespit ve takibi yapılan yüksek hızlı hedeflere angajman ve ateşleme gerçekleştirilmiştir. FFS üzerinden dik olarak gerçekleştirilen atışlı testte füzenin ilk hedefe yönlenmesi, radar bilgisiyle ara safha güdüm, arayıcı başlıkla hedef tespiti, takibi ve terminal güdüm ile hedefe yaklaşma yetenekleri test edildi. Akabinde AİC-FFS tarafından yapılan angajman değişikliği ile füze havadaki ikinci hedefe yönlendirilerek tespit, takip ve terminal güdüm safhaları başarıyla icra edildi.Entegre sistem seviyesi tüm taktik unsurların kullanıldığı ve dik atış, otomatik angajman/ateşleme, terminal güdüm gibi kritik yeteneklerin test edildiği atışlı test kampanyasının başarıyla tamamlanmasıyla ürün ve üretim hattı kalifikasyonu aşamasına yaklaşan HİSAR-A Füzesi, taktik konfigürasyona yakın prototiplerle canlı hedefe harp başlıklı atışlı test aşamasına geçmiştir.

• Mayıs 2019- İcra edilen atışlı test kapsamında Aksaray HİSAR Atış Alanı üzerinde aynı anda iki ayrı katapulttan atılan iki adet Banshe Jet 80 isimli yüksek hızlı hedef uçağı uçuruldu. HİSAR-A Sistemi, uçurulan bu yüksek hızlı hedef uçakları tespit, teşhis ve takip ettikten sonra füze atışını gerçekleştirmiştir. Dikey olarak yapılan atış sırasında hedefe yaklaşma, radar kilidinin muhafazası, arayıcı başlıkların performansları gibi parametreler değerlendirmeye alınmıştır. Değerlendirme sonucunda sistemin %100 performans gösterdiği ve yapılan atışın çok başarılı olduğu açıklanmıştır.

• Ekim 2019 HİSAR-A- Hava Savunma Füze Sistemi Projesi kapsamında 2019 Ekim ayının ilk yarısı içinde taktik konfigürasyona yakın prototip füzelerle yüksek hızlı canlı hedeflere karşı ilk kez harp başlıklı güdümlü atış test faaliyetleri icra edilmiştir.

MSB 2017 Yılı Faaliyet Raporu’na göre ilk HİSAR-A Sisteminin Ekim 2020’de, ilk HİSAR-O Sisteminin ise Mayıs 2021’de envantere alınması ve projelerin seri üretiminin 2024 (HİSAR-O) ve 2025 (HİSAR-A)  yıllarında tamamlanması planlanmıştır. İlk HİSAR-A Sisteminin Ekim 2020, ilk HİSAR-O Sisteminin ise Mayıs 2021 ayında envantere alınması planlanmıştır.

Yine SSB öncülüğünde TÜBİTAK SAGE, Aselsan ve Roketsan iş birliğiyle geliştirilen SİPER Milli Uzun Menzilli Bölgesel Hava ve Füze Savunma Sistemi Projesinde ise ilk teslimatın 2021 sonunda yapılması planlanmıştır.