Bu tatbikatın amacı satha çıkma kabiliyetini yitirmiş denizaltı personelinin Türk Deniz Kuvvetleri Komutanlığı bünyesinde bulunan unsurlar kullanılarak kurtarılmasıdır. 

Tatbikata TCG Gelibolu firkateyni, TCG Alemdar denizaltı kurtarma gemisi, TCG Işın ve TCG Akın kurtarma ve yedekleme gemileri, TCG Köyceğiz karakol botu, TCG Akçay mayın avlama gemisi ile TCG Dolunay, TCG I. İnönü ve TCG Gür denizaltıları ile altı adet Sahil Güvenlik botu yüzer unsurlar olarak katıldı. Bunlara ilave olarak Deniz Kuvvetlerinden bir SH-70 ASW helikopteri, Hava Kuvvetleri Komutanlığından bir C-130 kargo uçağı, Kara Kuvvetleri Komutanlığından bir AS-532 Cougar helikopteri ve ABD’ye ait deniz karakol uçağı de tatbikatta hazır bulundu.

Ayrıca tatbikata uluslararası bir kuruluş olan International Submarine Escape and Rescue Liaison Office (ISMERLO) ile 18 farklı ülkeye ait toplam 35 gözlemci ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, Meteoroloji Genel Müdürlüğü temsilcileri ve basın mensupları iştirak etti.

Tatbikat; 27 Mayıs 2019 günü düzenlenen brifing ve katılan unsurların tanınması ile başlamıştır. 28 Mayıs günü üç denizaltının tahsisli sahalarda dibe oturmasıyla verilen alarm üzerine arama safhası ilan edilerek, arama unsurlarının kayıp denizaltıları araması ve denizaltıların tespitini müteakip ROV ile teşhis ve sörvey faaliyetleri icra edildi.

Tatbikatın basın günü olan 29 Mayıs, TCG Alemdar gemisinde yapılan bir basın açıklaması ile başlarken, tatbikat ve o gün yapılacak olan faaliyetler hakkında Kurtarma ve Sualtı Komutanı Dz. Alb. Niyazi Uğur tarafından basına detaylı bilgiler verildi. Bunu takiben tatbikata katılan denizaltılar kendilerine ayrılan 24 mil karelik bir alanda farklı yerlerde dalışa geçerek, satha çıkma kabiliyetini yitirmiş denizaltı gemisi rollerini oynamaya başladılar. 

Günün ilk faaliyeti olarak özel kaçış elbiselerini giyip denizaltıdan serbest çıkış yöntemi ile deniz yüzeyine çıkmış kazazedelere havadan müdahale edilmesi gerçekleştirildi. Denizaltından serbest çıkış yapmış kazazede rolünü oynayanlara Paraşütle Arama Kurtarma (PAK) (Para Rescue Team/ PRT) Timi müdahale etti. C-130 kargo uçağı ile kaza yerine intikal eden PAK timi, kazazedelerin yaktıkları işaret fişeğinin tespit edilmesinden sonra 4 kişilik üç grup halinde, uçağın kaza bölgesinden üç kere geçmesi ile paraşütle atlamışlardır. Suya inince uçaktan atılan can sallarını aktive eden PAK timi bu salları bir araya getirerek bir yaşam köyü oluşturmuş ve kazazedeleri sudan çıkardı. Kazazedelerden ilk yardıma ihtiyaç duyanlara PAK timi hemen müdahale etti. 

Senaryo gereği, sudan çıkartılan kazazedeler kaza yerine gelen TCG Alemdar gemisine nakil edilirken, bu kazazedelere gemideki ilk müdahaleyi Denizaltı Tahliye ve Kurtarma Yardım Timi yaptı. Triaj sahasında kazazedelerin durumları tespit edildikten sonra solunum güçlüğü çekenler, TCG Alemdar gemisinde iki adet bulunan ve her biri 22 kişi alabilen Sabit Basınç Odasına (SABOS)yerleştirildi. Kırığı olduğu tespit edilen bir kazazedenin röntgeni gemide bulunan röntgen odasında çekilirken, durumu kritik olan bir kazazede ise gene gemide bulunan ameliyathanede operasyona alındı. Karada ki daha kapsamlı bir sağlık merkezine gitmesi gereken bir kazazede ise Kara Kuvvetlerine ait bir AS-532 Cougar helikopteri ile tahliye edildi.

Tatbikatın bir sonraki safhasında TCG Alemdar gemisi satha çıkma kabiliyetini yitirmiş denizaltı rolünü oynayan TCG I. İnönü denizaltısını arama faaliyetlerine başladı. Gemide bulunan aktif sonar ve çok bimli iskandil kullanılarak denizaltının yeri çok net olarak tespit edildi ve yaklaşık 75 metre derinlikte deniz tabanına oturmuş olan denizaltıyla sualtı telefonu ile iletişim kurularak, denizaltının durumu ve acil ihtiyaçları öğrenildi. TCG Alemdar gemisinin sahip olduğu dinamik konumlandırma sistemi sayesinde gemi, TCG I. İnönü denizaltısının tam üzerinde mevki almış ve bunu deniz ve rüzgâr şartlarına göre sürekli ve otomatik olarak düzelterek tatbikatın geri kalan süresinde denizaltının üzerinden hiç ayrılmamıştır. 

Satha çıkma kabiliyetini yitirmiş denizaltının yerinin tespit edilmesinden sonra, Türk yapımı ve suyun altında 1000 metre derinliğe kadar çalışabilen, TCB İstakoz-1 isimli uzaktan kumandalı sualtı aracı denize indirildi. Denizaltıya acil yaşam destek paketinin ulaştırılmasının yanı sıra taze hava verilmesi için gerekli hortumlarının bağlanması gibi birçok önemli görev için kullanılan bu insansız sualtı aracı, iki pilot tarafından kullanılıyor. Bir pilot aracı suyun altında hareket ettirtirken diğer pilot ise 7 fonksiyonlu kollarını çalıştırıyor. 

TCB İstakoz-1’in denizaltıya ait ilk görüntüleri gemiye ulaştırmasını takiben Atmosferik Dalış Sistemi suya indirildi. İçindeki dalgıcın basınç altına girmeden 365 metreye kadar sualtında uzun süre görev yapmasına olanak sağlayabilen bu sistem gemiden suya indirilen acil yaşam destek paketini alarak denizaltıya kadar götürdü. Denizaltının yelkeninde bulunan üstüvanesindeki kaportasına bu destek paketi ADS içindeki Birinci Sınıf Dalgıç özel ihtisaslı personel tarafından yerleştirilirken, ADS içindeki dalgıç daha sonra TCG Alemdar gemisine geri gelerek bir sonraki aşamada suya indirilecek olan Denizaltıdan Personel Kurtarma Çanına ait teli alarak tekrar sualtına dalarak, bu teli denizaltı kaportasına iştiraklemiştir.

Bütün bu işlemler hem ADS hem de TCB İstakoz-1’de bulunan kameralar ile TCG Alemdar’dan izlenmiş ve her şeyin olması gerektiği gibi yapıldığı kontrol edilmiştir.  ADS’nin gemiye alınmasını takiben, denizciler arasında mucidinin adıyla anılan McCann kurtarma çanı veya resmi adıyla Denizaltıdan Personel Kurtarma Çanı suya indirilmiştir. 207 metreye kadar görev yapabilen bu çan, iç basıncı 1 atmosfer olan denizaltıya kenetlenebilmekte ve denizaltı personelini su üstüne çıkartabilmektedir. İki operatörü ile birlikte toplam 8 kişi alabilmektedir. 

Kurtarma Çanı, daha önce anlatıldığı gibi denizaltına sabitlenmiş olan çelik kılavuz telini kullanarak kaportanın üzerine gelerek denizaltı ile kenetlenmiştir. Çan ile denizaltı arasındaki suyun tahliye edilmesi ve basınçların eşitlenmesini takiben denizaltının kaporta kapağı açılmış ve denizaltı içindeki personelin bir kısmı çana geçmiştir. 

Denizaltıdan Personel Kurtarma Çanı’nın kılavuz teli takip ederek tekrar su yüzeyine çıkmasından sonra içindekiler gemiye alınmış ve çan denizden çıkartılmıştır. TCB İstakoz-1 denizaltıya iştiraklenmiş olan kılavuz telini çözdükten sonra hem tel hem de uzaktan kumandalı sualtı aracı TCG Alemdar gemisine alınmışlardır. Daha sonra tatbikatın basın günü safhası bittiği için TCG I. İnönü denizaltısı tekrar su yüzeyine çıkmış ve TCG Alemdar ile birlikte Aksaz Deniz Üssüne geri dönmüştür. 

30 Mayıs günü 30 metre derinlikte dibe oturan TCG I. İnönü denizaltısında bulunan personelin MK-10 kaçış elbisesi kullanarak denizaltının üstüvanesinden su yüzeyine emniyetli bir şekilde serbest çıkış ve bu personelin kurtarılmasının eğitimleri yapılmış ve Tatbikat 31 Mayıs günü yapılan değerlendirme toplantısı ile tamamlanmıştır.

Kurtaran-2019 Davet Tatbikatı, daha önce NATO çatısı altında organize edilen Sorbet Royal veya Dynamic Monarch serisi tatbikatlardan aynı anda üç ayrı denizaltı için üç ayrı gemi tarafından arama kurtarma çalışmaları yapılması açısından önemli bir fark göstermektedir. 

Kurtarma Sualtı Komutanlığı bünyesinde görev yapan Birinci Sınıf Dalgıç özel ihtisaslı personelin, Türk Deniz Kuvvetlerinin en önemli ve stratejik vurucu gücü olan 12 adet denizaltıda görev yapan personeli ihtiyaç duyulduğunda arayıp, bulup kurtarması dünyada sadece çok az ülkenin sahip olduğu bir yetenektir.