Resim: MİR İDA

7 Temmuz 2021’de SEFİNE Tersanesinde düzenlenen törenle o tarihte RD09 olarak anılan Otonom ve Sürü Yetenekli Silahlı İnsansız Su Üstü Harbi Aracı MARLİN’in blok birleştirme faaliyetlerine başlanırken, NB57 olarak anılan Otonom ve Sürü Yetenekli İnsansız Denizaltı Savunma Harbi (DSH) Aracı MİR’in ise ilk sac kesimi gerçekleştirilmiştir. SEFİNE Tersanesi S/İDA çözümlerinin ilk tanıtımını DIMDEX 2022 Fuarı sırasında Mart 2022’de Doha, Katar’da yapmıştı. Fuar sırasında görüşme fırsatı bulduğumuz SEFİNE Tersanesi yetkilisi botlardan ilkinin denizde olduğunu belirtmiş ve Deniz Kabul Testleri aşamasında olduğuna dikkat çekmişti.

Kritik üs ve limanların korunması, keşif, gözetleme, karakol amaçlı kullanılabilecek MARLİN SİDA ve üzerinde bulunan sonarlarla Denizaltı Savunma Harbi (DSH) kapsamında denizaltıları tespit ve tespit ettiği denizaltılara karşı hafif torpido ve DSH roketleriyle hücum gerçekleştirebilecek MİR İDA, SİHA’larla, İHA’larla ve insansız sualtı araçlarıyla birlikte çalışabilecek ve haberleşebilecek şekilde tasarlanıp üretilmiştir. Bu gibi yeni nesil yaklaşımların deniz kuvvetlerinin operasyonel yüklerini çok hafifletebileceği, böylelikle işletme maliyetlerinin de makul seviyelere düşeceği değerlendiriyor. Her iki deniz aracı da uzun süreli istihbarat-keşif-gözetleme harekatlarını destekleyebilecek ve insanlı suüstü ve sualtı platformlarının ateş gücü gerektiren harekatlarında da etkin destek sağlayabilecek. Otonom seyrüsefer kabiliyeti seviyesi olarak her iki deniz aracı da engelden sakınma, üzerlerindeki seyir radarı ve elektro-optik kameralar vasıtasıyla çevreden aldığı görüntüleri işleyerek kendi başlarına güvenli bir şekilde seyir icra edebilecekler.

Resim: MARLIN SİDA

Hem MİR İDA, hem de MARLIN SİDA görev bölgesine limandan kendi güçleriyle intikal edebilecekleri gibi kargo uçakları, askeri gemiler veya karayolu ile taşınıp görev noktalarına intikal ettirilebilecek şekilde tasarlanmıştır. Bu kapsamda MİR İDA veya MARLIN SİDA örneğin görev modülleri taşıyabilen bir platform olan TCG Derya DİMDEG üzerinde taşınacak görev modüllerinden biri olabilir. TCG Derya dışında BAYRAKTAR Sınıfı LST Gemileri, TCG Anadolu LHD Gemisi ve lojistik destek sağlayan diğer gemilerde taşınabileceği gibi konteynirize olduktan sonra helikopter platformu olan yüzer platformlar da MİR İDA ve MARLIN SİDA’yı taşıyıp görev bölgesine konuşlandırabilir.  Hem MİR İDA, hem de MARLIN SİDA, Otonom veya Uzaktan Kontrol ile diğer harekat unsurları ile birlikte görev icra edebilme ve Savaş Yönetim Sistemleri (SYS) ile entegre görev icrasını başarı ile yapabilme kabiliyetine sahiptir. 

DIMDEX 2022 Fuarı sırasında görüşme fırsatı bulduğumuz bir SEFİNE Tersanesi yetkilisi proje ile ilgili olarak şöyle konuşmuştu: “Savunma Sanayii Başkanlığının kısmi destekleri ile bir kısmını da kendi iç ArGe fonlarımız ile destekleyip Kavram Geliştirme Prototipleri olarak alüminyum gövdeli iki tane İnsansız Suüstü Aracı prototipi yapıyoruz. Bunlardan biri Suüstü Harbi (SUH, RD09) modeli, diğeri ise Denizaltı Savunma Harbi (DSH, NB57) modeli. Birinci botumuz bu yılın sonunda bitmiş, sözleşmesel zamanı ve süresi tamamlanmış, olarak Deniz Kuvvetlerimizin kullanımına girmeye hazır olacak. İkinci botumuz bu yılın sonunda ilk operasyonel kabiliyetlerini göstermiş olacak. 2023 yılının Haziran ayında ise Deniz Kuvvetlerimizin kullanımına sunulacak. Yani prototipler 6 ay farkla sunulacaklar.”

Suüstü harbi amaçlı tasarlanan RD09 MARLIN, genişletilebilir platform (gövdenin iki yanına takılan ve üzerine silah yerleştirilebilen kanatlar) ile teknenin yapısı monohul’dan trimaran formuna dönüştürülebilmekte. Böylece faydalı yük kapasitesi artırılarak farklı silah ve sistem kullanılmasına imkân tanınmakta. İki dizel motor ile sevk edilen iki adet birbirinin tersi istikamette dönen pervanelere sahip olan RD09 Otonom ve Sürü Yetenekli Silahlı İnsansız Suüstü Harbi Aracının tam boyu ürün broşüründe 14.75m, genişliği 3.85m, draftı 0.85m ve ağırlığı ise faydalı yük ve kanatlara bağlı olarak 21t ile 26t arasında verilmektedir. Seyir sürati 10 knot azami sürati ise 36+ knot olarak verilen ve deniz durumu 4’te görev, deniz durumu 5’te ise seyrüsefer icra edebileceği belirtilen MARLIN/RD09’un seyir siası 700nm ve 7 gün olarak açıklanmıştır. DIMDEX 2022 Fuarında sergilenen maket üzerindeki tanıtım kartında ise tam boy 15m, azami sürat 32+ knot, seyir siası 400nm ve deniz durumu ise 5 olarak yazılmıştı. MARLIN, adını denizciler arasında ‘gemi batıran’ olarak bilinen (çünkü sivri burnuyla bir gemiye vurduğunda çok ciddi zarar verebiliyor) bir kılıçbalığı türünden almıştır.

Denizaltı Savunma Harbi kapsamında geliştirilen ve NB57 olarak da anılan Otonom ve Sürü Yetenekli İnsansız Denizaltı Savunma Harbi (DSH) Aracı MİR’e hem ARAS-2023 Dalgıç Tespit Sonarı, hem ORKUN-2053 Daldırma Sonarı, hem de Sonobuoy Dökücü Lançerler entegre edilecek ve 2022 yıl sonu itibarıyla teslimata hazır hale gelecektir. ARMELSAN ürünü ORKUN-2053 Daldırma Sonarı SEFİNE Tersanesi tarafından inşa edilen NB57/MİR DSH İDA üzerinde çekili konfigürasyonda kullanılacak olup DSH Helikopteri sonar harekatı yaparken nasıl havada asılı konumda (hover) beklemek zorundaysa İDA da denizaltı tehdidinin varlığından şüphelenildiği durumda sabit bir noktada sonarı daldıracak ve dinleme yapacak eğer tespit yapılamazsa sonarı toplayacak ve başka bir noktaya giderek orada dinleme yapacak. NB57/MİR de MARLIN SİDA gibi farklı suüstü/sualtı harbi silah ve sistemlerini taşıyabilecek, deniz harbinin hem sualtı hem suüstü alanında kritik görevler üstlenebilecek.

Haziran 2022’de yaklaşık 15m uzunluğundaki MİR İDA ilk kez denizde görüntülenmiş ve Sürü İDA Projesi 7m uzunluğundaki ALBATROS-S İDA’larla Heterojen İDA Sürüsü olarak sahada birlikte görev icra etmişti. Yaklaşık 15m uzunluğundaki MİR, alüminyum tekne ve üstyapıya sahip olsa da mesela RF geçirgenliği artırmak ve haberleşme sistemleri için kör sektör yaratmamak için direğin bir bölümü kompozit yapıda üretilmiştir. MİR İDA’nın toplam ağırlığı 21 ton olarak verilmekte ve toplam ağırlığın 1/3 nispetinde faydalı yük taşıyabildiğinin altı çizilmektedir. Yüksek yakıt kapasitesi sayesinde çok uzun süre denizde kalabilme (seyir siası 800 deniz miline kadar çıkabilmekte) ve esnek görevlendirme seçneklerine sahip MİR İDA, insanlı veya insansız birbirinden farklı platformlarla haberleşebilme ve müttefik komuta merkezi ile ortak çalışma kabiliyetlerine sahiptir.

Resim: MİR İDA SAHA EXPO 2022

Denize dayanaklı, stabil ve açık denizlerde görev yapabilecek şekilde tasarlanan ve Türk Deniz Kuvvetleri için üretilen ilk denizaltı savunma harbi maksatlı İnsansız Deniz Aracı olan MİR İDA, suüstü harbi, sualtı harbi, elektronik harp, mayın harbi ve asimetrik harp gibi deniz harbinin çok farklı tiplerinde kullanılabilecek kabiliyettedir. Çok yüksek ateş gücü taşıyabilecek alternatif silah konfigürasyonları için tasarlanan MİR İDA üzerinde; Seyir Radarı, ASELSAN DENİZ GÖZÜ KIRLANGIÇ Elektro-optik Görüntüleme Birimi, ASELSAN KARETTA Anti-Jam GNSS (anti jamming, anti spoofing özelliklerine sahip), ASELSAN ANS-510D Ataletsel Seyrüsefer Sistemi (INS), RF Haberleşme, 4G/LTE Haberleşme Birimi (4G LTE üzerinden GSM şebekeleri vasıtasıyla haberleşme kabiliyeti), ASELSAN Ku-Bant Uydu Haberleşme Sistemi (SATCOM, ayrıca L Bant – Dar Bant Uydu Haberleşme Sistemi var, SATCOM üzerinden gerçek zamanlı video ve görüntü aktarımı yapabilmekte), Daldırma Sonarı (DS), Engel Sakınma Sonarı, Tek Bimli İskandil, Dalgıç Tespit Sonarı ve Otomatik Tanımlama Sistemi (AIS) gibi yüksek teknoloji ürünü sensörler yer almakta. MİR İDA’nın öz savunması ise ASELSAN ürünü 12.7mm STAMP-2L Uzaktan Komutalı Silah Sistemi ile sağlanmakta. MİR İDA sahip olduğu elektronik karıştırma ortamında çalışabilen özgün haberleşme sistemi sayesinde Mavi Vatan sınırları içerisinde herhangi bir iletişim kesintisi yaşamadan görev yapabilecektir.

Yaklaşık 15m uzunluğundaki MARLIN/NB57 SİDA ilk kez Eylül ayında görüntülenmiş SSB İsmail DEMİR, 15 Eylül 2022 tarihinde resmi sosyal medya hesabı Twitterdan yaptığı paylaşım ile MARLIN SİDA’nın dünyada Elektronik Harp kabiliyetine (ASELSAN ARES-2NC R-ED Sistemi ve ASELSAN AREAS-2NC Compact R-ET Sistemi) sahip ilk İnsansız Suüstü Aracı olduğunu açıklamıştır. Azerbaycan’ın Başkente Bakü’de 6-8 Eylül 2022 tarihlerinde düzenlenen ADEX 2022 Fuarı sırasında görüşme fırsatı bulduğum SEFİNE Tersanesi yetkilisi ise MARLIN SİDA’nın Fuar öncesinde ASELSAN ürünü Elektronik Harp Sistemleri takılarak denendiğini açıklamış ve MARLIN'in Eylül ayında Portekiz’de icra edilecek NATO Tatbikatlarına katılacağına dikkat çekmişti.

Resim: MARLIN SİDA NATO Dynamic Messenger Tatbikatı 2022

ASELSAN ve SEFİNE Tersanesi iş birliğinde yerli ve milli olarak geliştirilen MARLIN SİDA Portekizde sırasıyla REPMUS (12-22 Eylül) ve Dynamic Messenger (25-30 Eylül 2022) Tatbikatlarına katılmıştır. Portekiz’deki Troia Yarımadasında Türkiye dahil 16 NATO Üyesi ülkeden toplamda yaklaşık 1.500 sivil ve askeri personelin katılımı ile gerçekleştirilen REPMUS ‘22 NATO Tatbikatında yeteneklerini sergileyen MARLIN, ülkemizi başarıyla temsil etmiştir. Tatbikata yaklaşık 40 İnsansız Sualtı Aracı, 18 İnsansız Suüstü Aracı ve yaklaşık 45 İnsansız Hava Aracı ile değişik tipte 16 gemi ve 1 denizaltı katılmıştır. MARLIN SİDA, zorlu hava şartları nedeniyle kimsenin çıkamadığı günde denize çıkan tek platform olmuş ayrıca senaryo gereği düşman denizaltıları bulması gereken oyunda üzerindeki sonoboy işlemci sayesinde düşman denizaltısı benzetimi yapan hedefleri bularak bu görevi başaran tek insansız deniz aracı olma başarısını göstermiştir. MARLIN görevlerini yerine getirirken insanlı Deniz Kuvvetleri unsurlarıyla birlikte çalışabilir yeteneklere sahip olduğunu da uluslararası bir platformda sergilemiştir. Elektronik Harp, Denizaltı Savunma Harbi ve Amfibi Harbi gibi önemli rollerde görev alan MARLIN, böylece bu boyutta NATO Tatbikatlarında ülkemizi temsil eden ilk insansız suüstü harbi aracı olacak.

MARLIN SİDA'nın kıyı veya açık denizde savunma ve taarruz maksatlı deniz harbi operasyonlarında kullanılması planlanıyor. Özel gövde tasarımı sayesinde en zorlu deniz koşullarında dahi görevleri yerine getirebilen MARLIN, farklı gövde formları ile operasyonel ihtiyaçlar doğrultusunda güdümlü füze, hafif torpido, 12.7 mm silah, elektronik taarruz, elektronik destek, sonar menzilin genişletilmesini sağlayan sonoboy, çekili dizin sonar sistemleri gibi farklı faydalı yükleri taşıyabiliyor.

Yüksek hız, stabilite ve manevra kabiliyeti gereksinimlerini karşılamak üzere tasarlanan MARLIN, ASELSAN’ın uzaktan komutalı silah, elektro-optik keşif gözetleme, radar, karıştırmaya dayanıklı GNSS, elektronik taarruz ve milli yazılım sistemleriyle donatıldı.  MARLIN, deniz harbinde yeni bir dönemin habercisi olarak da kabul ediliyor. Bu kapsamda TÜBİTAK SAGE tarafından geliştirilen ve test aşamasına gelen KUZGUN-KY (Katı Yakıtlı) mühimmatının satıhtan-satıha ve satıhtan-karaya versiyonları da MARLIN'den ateşlenebilecek. Bu maksatla Haziran 2022’de TÜBİTAK SAGE ile SEFİNE Tersanesi arasında yerli ve milli mühimmat sistemlerine yönelik bir stratejik işbirliği anlaşması imzalanmıştır. NATO Tatbikatlarına katılan MARLIN SİDA üzerindeki amblemde gövdenin iki yanına takılan kanatlar üzerine yerleştirilmiş her biri 4 hücreli 2 adet KUZGUN-KY lançeri de yer almıştı. Yaklaşık Mach 1.5 sürate çıkabilecek ve 40km menzile ulaşabilecek KUZGUN-KY için SİDA üzerinde at ve unut modunda kullanılabilecek konsept önerilmektedir. KUZGUN Güdümlü Modüler Mühimmat Ailesinin bir üyesi olan KUZGUN-KY’de dual-mode (hem Yarı Aktif Lazer Arayıcı, hem de IIR Arayıcı Başlık yer alacak) bir arayıcı başlık kullanılacak. Ancak KUZGUN-KY’nin Milimetre Dalga (MMW) Radar Arayıcı Başlıklı bir versiyonu da olacak. KUZGUN-KY mühimmatının 2023 ilk çeyreğine kadar testlerden geçmesi ve denizde çok önemli bir vurucu güç olması bekleniyor.