MSB tarafından AKYA Milli Ağır Torpido Atışı münasebetiyle 2022 Mart ayında paylaşılan kısa videoda yer alan ilginç karelerden birisi de REİS Sınıfının ilk denizaltısı TCG Pirireis (S-330)’in yüzer havuzda bakım sırasında görülmesiydi. Aralık 2019'da inşa holünden yüzer havuza alınan ve 22 Mart 2021'de yüzer havuzdan denize indirilen PiriReis Denizaltısı üzerindeki çalışmalar 21 Mart 2022 itibarıyla henüz tamamlanmamıştı. Oysa PiriReis’in 2022 yılında teslim edilebilmesi için Deniz Kabul Testlerine (SAT) başlanılmış olması gerekiyordu. Her bir REİS Sınıfı Denizaltının inşa, donatım, FAT, HAT ve SAT faaliyetleri toplamda 62 ay sürmektedir. PiriReis Denizaltısının donatım faaliyetlerinin tamamlanmasını müteakip sırasıyla Fabrika Kabul (FAT), Liman Kabul (HAT) ve Deniz Kabul (SAT) Testlerinden geçirilmesi planlanmıştı. Daha önce HAT faaliyetleri için 9 ay, SAT faaliyetleri için de 11 aylık bir takvim açıklanmıştı. Yaşanan gecikme DzKK resmi Internet sayfasında paylaşılan bilgi ile resmiyet kazanmış ve ilk denizaltının planladığı gibi 2022’de değil 2023 yılında teslim edileceği belirtilmiştir. DzKK Internet sayfasında projeyle ilgili olarak şu bilgi paylaşılmıştır: “İlk gemi olan PİRİREİS Denizaltısının inşası 28 Eylül 2015 tarihinde başlamıştır. Denizaltılar için inşa faaliyetleri devam etmekte olup 2023’ten sonra sırasıyla hizmete girmeleri planlanmaktadır. REİS Sınıfı Denizaltılar, Türk Deniz Kuvvetleri’nin havadan bağımsız tahrik (AIP) sistemli ilk denizaltıları olacaktır.”

Türk Donanmasının vurucu gücünü oluşturan muharip birliklerden birisi olan Denizaltı Filosu Komutanlığı bünyesinde halen; dört AY Sınıfı, dört PREVEZE Sınıfı ve dört GÜR Sınıfı olmak üzere toplam 12 denizaltı gemisi yer alıyor. 12 denizaltı gemisi ile verilecek görevlere hazır durumdaki Türk Deniz Kuvvetleri Denizaltı Filosu, bölgemizde ve dünya çapında dikkate değer bir caydırıcı güç unsuru...

REİS Sınıfı Denizaltılara Kısa Bakış

€2,060 Milyar değerindeki Yeni Tip Denizaltı Projesi (YTDAP/NTSP) altında Gölcük Tersanesi Komutanlığında inşa faaliyetleri devam eden ve 22 Aralık 2019 tarihinde donatım faaliyetleri için inşa holünden yüzer havuza alınan Tip 214TN REİS Sınıfı Denizaltılardan ilki olan TCG PiriReis (S-330) Denizaltısı 22 Mart 2021’de denize indirilmiş ve ilk kez su üstünde görüntülenmişti. Doğu Akdeniz ve Adalar Denizinde, Mavi Vatan’da önemli bir güç çarpanı olması beklenen TCG PiriReis Denizaltısının 2022 yılında tam harekât kabiliyeti ile hizmete girmesi planlanmıştı. Onu sırasıyla TCG HızırReis (S-331, 2023), TCG MuratReis (S-332, 2024), TCG AydınReis (S-333, 2025), TGC SeydialiReis (S-334, 2026) ve TCG SelmanReis (S-335, 2027) takip edecekti. 

İTÜ SAVTEK 2021 Konferansı kapsamında 24 Mart 2021 günü bir konuşma yapan SSB Deniz Araçları Daire Başkanı Alper KÖSE, TCG PiriReis Denizaltısının teslimatını 2021 yılı sonuna yetiştirebilmek için çalıştıklarını ifade etmiş ve o dönemde bunun mümkün olmayacağına dikkat çekmiştim, çünkü bu durumda 22 Mart 2021 günü denize indirilen sınıfının ilk denizaltısı PiriReis için kısaltılmış ve hızlandırılmış bir HAT ve SAT takviminin uygulanması gerekecekti.

Projede ilk denizaltı TCG PiriReis’in inşa faaliyetlerine 28 Eylül 2015’de başlanılırken, 2023 yılında teslim edilmesi beklenen ikinci denizaltı TCG HızırReis (S-331)’in 2016 yılında, 2024 yılında teslim edilmesi beklenen üçüncü denizaltı TCG MuratReis (S-332)’in 25 Şubat 2018’de, 2025 yılında teslim edilmesi beklenen dördüncü denizaltı TCG AydınReis (S-333)’in 4 Kasım 2018’de ve 2026 yılında teslim edilmesi beklenen beşinci denizaltı TGC SeydialiReis (S-334)’in 22 Aralık 2019’da başlanılmıştı. Projenin son denizaltısı TCG SelmanReis (S-335)’in inşa faaliyetlerine ise 23 Mayıs 2022 tarihinde başlanılacaktır. Havelsan TCG SelmanReis’te kullanılacak Denizaltı Bilgi Sistemi’ni 2021 Mart ayı başında denizaltıya monte edilmek üzere Gölcük Tersanesi Komutanlığı’na sevk etmişti.

Gölcük Tersanesi Komutanlığında REİS Sınıfı Denizaltıların inşasının gerçekleştirildiği Denizaltı İmalat Fabrikası; A-Blok ve B-Blok olmak üzere iki büyük hangardan oluşmaktadır. Aynı anda üç denizaltının sığabildiği A-Blok, denizaltının inşa ve montaj faaliyetlerinde, B-Blok ise denizaltı teknesini/kemeresini oluşturan sacların kaynak işleri ve blokların birleştirilme/çatma işlemlerinde kullanılmaktadır.

Hatırlanacağı üzere Proje başlangıcında CERBE Sınıfı olarak isimlendirilen denizaltıların tam boyu 66.3m, su üstü deplasmanı ise 1.845 ton olarak planlanmıştı. Ancak mevcut tasarımın DzKK isterlerine tam olarak cevap veremeyeceği anlaşılmış ve tasarımda fark edilen bazı kusurlar (5 önemli dizayn sorunu giderilmiştir) Türk mühendislerce giderilmişti. Söz konusu değişiklikler sonucu boyu uzayan ve ağırlığı artan denizaltılara 2014 yılından itibaren REİS Sınıfı adı verilmişti. DzKK tarafından o tarihlerde hazırlanan dokümanlarda REİS Sınıfı Denizaltıların teknik özellikleri; 67.6m uzunluk, 13.1m yükseklik (periskop mastları hariç), 6.3m genişlik, 6.0m su çekimi/draft dalmış durumda 2,042 ton, su üstünde ise 1.855 ton olarak yer almıştı. Ancak yapılan incelemeler sonrasında REİS Sınıfı Denizaltıların teknik özelliklerinde yeniden revizyona gidilmiş ve boyu yeniden uzatılırken Havadan Bağımsız tahrik (AIP/HBT) Sisteminin önemli bir unsuru olan sıvı Hidrojenin depolandığı Metal Hidrid Silindir tanklarının sayısında artışa gidilmiştir.

REİS-II olarak isimlendirdiğim bu yeni versiyonda denizaltının tam boyu 68.35m (REİS Sınıfı ilk versiyona kıyasla 0.75m, CERBE Sınıfına göre de 2.05m daha uzun)’ye uzarken yükseklik (13.1m, periskoplar açık durumda 16.5m), genişlik (6.3m), su çekimi (6.0m) ve satıhtaki ağırlığında (1.856 ton) bir değişiklik olmamıştır. Denizaltının dalmış durumdaki ağırlık bilgisi paylaşılmamıştır.

Tip 214 Sınıfı Denizaltılarda kullanılan ISUS-90 Serisi Entegre SYS, aynı anda 25 hedefi takip edebilmekte ve bunlardan 6’sına güdümlü mermi veya torpido ile angaje olabilmektedir. ISUS-90 Entegre SYS her birinde iki adet renkli ekran yer alan 6 Çok Maksatlı Operatör Konsolu üzerinde çalışmaktadır.

Alman Deniz Kuvvetleri hizmetindeki U212A sınıfı Denizaltıların ilk paketinde 4+3 (DBQS-40 Sonarı için) olmak üzere toplam 7 Çok Maksatlı Operatör Konsolu üzerinde çalışan Kongsberg ürünü MSI-90U SYS, ikinci paket U2122A’larda ise Entegre yapıdaki ISUS-90 SYS kullanılmaktadır. MSI-90 SYS aynı anda 25 hedefi takip edebilirken bunlardan 8’ine torpido atışını yönetebilmektedir.