HvKK envanterindeki F-16C Blok 50 Uçaklarına EH Öz Savunma kabiliyetinin kazandırılması maksadıyla başlatılan SPEWS-II Projesi kapsamında; RWR ve RF Karıştırıcısı (RF Jammer)’ndan oluşan, 7 seti pilot birim olmak üzere, toplam 60 set AN/ALQ-178(V)5+ dahili EH Öz Savunma Sistemi, yedekleri ve destek teçhizatı tedarik edilmiştir.  

Öncel Proje II altında HvKK için 60’ı tek kişilik C ve 20’si çift kişilik D versiyon olmak üzere toplamda 80 F-16 Blok 50 model uçak tedarik edilmiş, bunlarda 8’i C ve 1’i D model olmak üzere 9’u kırım geçirmiştir. 1996 yılında (182’inci Filo, Diyarbakır) hizmete girmeye başlayan F-16C/D Blok 50 Uçakları uzun yıllar üzerlerinde herhangi bir EH Öz Savunma Sistemi (AN/ALE-40 CMDS’ler hariç) olmadan görev yapmıştır. Aktif durumdaki 52 F-16C Blok 50 Uçağı SPEWS-II ile donatılırken, 19 adet F-16D Blok 50 Uçağı için ABD’nden AN/ALQ-211(V)9 EH Öz Savunma Podu satın alınmış ve kullanıma girmiştir.

SPEWS-II Projesi kapsamında Sistem Doğrulama çalışmalarının Amerika Birleşik Devletleri (ABD)’nde BAE Systems tesislerinde yürütülen kısmı Aralık 2015’te tamamlanmıştır. Akabinde BAE Systems tesislerinde bulunan Sistem Entegrasyon Laboratuvarı (SEL) ve test sistemleri Aselsan tesislerine getirilmiştir. Proje kapsamında Sistem Doğrulama çalışmaları ve sahada senaryo bazlı Performans Değerlendirme Testleri 2017 yılı içinde tamamlanmış olup bu çerçevede F-16C Blok 50 Uçağı üzerindeki Uçuş Performans Testleri Konya’da Elektronik Harp Test ve Eğitim Sahası (EHTES) ve 3’üncü Ana Jet Üs (AJÜ) Komutanlığı’nda Temmuz 2017’de gerçekleştirilmiştir.

Aralık 2017/Sayı 97 nolu Aselsan Dergisi’nde yer alan bilgiye göre pasif tehdit algılama ve aktif karıştırma yapabilen AN/ALQ-178(V)5+ dahili EH Öz Savunma Sistemi’nin Konya EHTES ve 3’üncü AJÜ’nde icra edilen Uçuş Performans Testleri başarıyla tamamlanmıştır. Testler sırasında EHTES’nda yerleşik 5 karadan havaya füze ve silah sistemi radarı ile bir F-4E 2020 ve F-16 Uçağı da tehdit olarak kullanılmıştır. 5 farklı pilotun, üç farklı F-16 Uçağı ile toplam 22 sorti yapılarak icra edilen Uçuş Performans Testleri kapsamında toplamda 40 saatin üzerinde uçuş yapılmış ve bu süre boyunca hava ve yer tehditleri aynı anda aktif tutularak testlerde yer almıştır.

10 x 20nm genişliğindeki EHTES’nda kullanılan Doğu ve Batı Blokuna ait gerçek SAM sistemleri ve radarları ile Tehdit Jeneratörleri arasında; ZSU-23/4 Shilka, SA-6 Straight Flush Radarı, SA-6 Gainful Kısa Menzilli Hava Savunma Sistemi Lançeri, SA-8A/SA-8E Gecko Kısa Menzilli Hava Savunma Sistemi Lançeri, Rheinmetall firmasından tedarik edilen Skyguard/Sparrow Sistemi (1 adet Skyguard radarı iki adet 35mm Oerlikon top ve iki adet Sparrow Füze lançerinden oluşmakta), SA-11A/B BUK-M1 Gadfly, SA-15 Gaunlet/TOR, SA-19 Grison/Tungska, Rapier Mk2B, I-HAWK ve SA-10C Grumble/S-300 PMU hava savunma sistemleri ile Havelsan ürünü Dar Bant Tehdit Jeneratörü (Tehdit Emiter Simülatörü) ve DRS firmasından tedarik edilen Çok Bantlı Tehdit Simülasyon Sistemi (MTSS) isimli Geniş Bant Tehdit Jeneratörlerinin de yer aldığını değerlendirmekteyiz.

Savunma Sanayi Başkanlığı sosyal medya hesabından 7 Şubat 2019 tarihinde yaptığı paylaşım ile SPEWS-II EH Öz Savunma Sistemi’ne yönelik testlerin başarıyla tamamlandığını ve sistemlerin F-16C Uçakları üzerinde kullanılmaya başlandığını duyurmuş ve 7 Şubat 2019 itibariyle 21 F-16C Blok 50 Uçağının SPEWS-II ile donatıldığını açıklamıştı.

Yüksek teknoloji ürünü AN/ALQ-178(V)5+ dahili Sayısal EH Öz Savunma Sistemlerinin seri üretim ve 52 uçak üzerindeki entegrasyon çalışmaları 2019 yılında tamamlanmıştır.  2020 Mart ayında yayımlanan Aselsan 2019 Yılı Faaliyet Raporunda ise SPEWS-II Projesinde gelinen son duruma ilişkin şu bilgiler paylaşılmıştı: “İkinci Paket F-16 Uçakları için Koruyucu Elektronik Harp Sistemleri (SPEWS-II) Projesi kapsamında Sistem Uygunluk ve Performans Testleri icra edilmiş; bu testlerde gözlenen olumlu sonuçlar ile SPEWS-II Sisteminin daha fazla sayıda uçak üzerinde faal duruma getirilmesine yönelik çalışmalar yürütülmüştür. Uçak entegrasyonu tamamlanmış; Pilot ve Hat Seviyesi Eğitimleri Hava Kuvvetleri Üslerinde tekrarlanmış, sistemler aktif olarak kullanılmaya başlanmıştır.”

Göreve uygun olarak uçuş hattında yeniden programlanabilme özelliğine haiz AN/ALQ-178(V)5+ Sistemi, F-16C Uçakları üzerinde radar ikaz alıcısı fonksiyonunu yerine getiren Pasif Sistem (RWR) ile tehdit radarlarına karşı karıştırma görevini yerine getiren Aktif Alt Sistemden (RF Karıştırıcı) oluşan, dahili, entegre ve tam otomatik bir Öz Savunma EH Sistemidir. Sayısal Radyo Frekans Hafıza (DRFM, 8-bit 800MHz bant genişliği teknolojisinin kullanıldığını değerlendirmekteyiz) kabiliyetli AN/ALQ-178(V)5+ Sistemi, tehditleri konum ve durumlarına göre pilota ekran üzerinde önceden programlanmış sembollerle göstermekte ve pilotu sesli olarak uyarmaktadır. Yazılım kontrollü olan ve ABD’nce sağlanan kaynak kodları sayesinde Türkiye’de yeniden programlanabilen AN/ALQ-178(V)5+ Sistemi, yer ve hava tehdit radar sinyallerini algılar, analiz eder, tanımlar, tehdit için uyarıda bulunur, ekranda gösterilecek bilgiyi ve hangi tehdidin nasıl bir karıştırma tekniği uygulanarak karıştırılacağını belirler.

Tehdit sistemlerde yaşanan gelişme ve değişimlere paralel olarak AN/ALQ-178(V)5+ Sisteminde kullanılan programlar ve Görev Veri Dosyası kullanıcı tarafından harekât ihtiyaçları doğrultusunda değiştirilebilmektedir. Uçak üzerindeki diğer aviyonik sistemlerle entegre olarak çalışmasının yanı sıra AN/ALQ-178(V)5+ Sistemi, Karşı Tedbir (Chaff/Flare) Atma Sistemi (KTAS/CMDS)’ni de otomatik olarak kontrol etmektedir. Türkiye, ABD Hükümetinden alınan onay kapsamında SPEWS-II Programı altında AN/ALQ-178(V)5+ Sisteminin bakımı ve yeniden programlanması için gerekli kaynak kodları temin etmiştir. Ancak, DRFM Kaynak Kodları doğrudan Türkiye ile paylaşılmadığından DRFM üzerinde yazılım iyileştirmesi veya modifikasyon ihtiyacı ortaya çıktığında USAF ve BAE Systems ile iş birliği yapılması gerekmektedir. ABD kaynaklarına göre AN/ALQ-178(V)5+ Sistemi 2003 yılı itibariyle ABD’nin ihracat onayı verdiği en modern dahili EH Öz Savunma Sistemidir. Açık kaynaklarda çıkış gücü yaklaşık 4kW olarak verilen AN/ALQ-178(V)5+ Sisteminin 0.5-20 GHz (C-J Bant) frekanslarını kapsadığı ve RAM hava soğutma tekniğinin kullanıldığı belirtiliyor.

SPEWS-II Projesinde yaşanan gecikme nedeniyle Öncel Proje IV (PO IV) kapsamında tedarik edilen 30 F-16C/D Blok 50+ Uçağı için Harris Firmasından FMS kanalı ile C-J (0.5-20 GHz) frekans bantlarında çalışan 30 set AN/ALQ-211(V)4 AIDEWS EH Öz Savunma Sistemi Şubat 2009’da imzalanan ABD$99.8 Milyon değerindeki kontrat altında tedarik edilmiştir. Açık kaynaklarda oldukça sofistike bir EH Öz Savunma Sistemi olarak tanımlanan AIDEWS’in hem alçak (B, C, D), hem de yüksek bantlarda (J ve K) RF karıştırma yapabildiği, 0.5-2GHz bantlarında ≤15°dla, 2-20GHZ bantlarında ise ≤8°dla hassasiyete sahip olduğu iddia edilmektedir. Sistemin pasif modda Monopulse, Doppler ve CW tipi radar yayınlarını tespit edebildiği ve bu radarlara karşı karıştırma/aldatma tekniklerini uygulayabildiği de belirtiliyor. Sistem söz konusu radarların yayınlarını tespit ettikten sonra onları otomatik olarak analiz etmekte ve önceden belirlenmiş 10 ayrı parametre ile sınıflandırarak elektronik veri kütüphanesine kaydetmektedir. Sistem radar yayınını (pulse) tespit ettikten sonra, onun coğrafi konumunu belirler ve gerekli analizleri gerçekleştirdikten sonra faz uyumlu (coherent) karıştırma tekniğini uygulayabilen Geniş Bant DRFM’yı kullanarak bu pulse üzerine ET/aldatma tekniği uygulayarak tekrar radara geri gönderir. Bu sayede tehdit oluşturan radar gönderilen yayını kendi sinyali gibi algıladığından kendisine doğru yaklaşan uçağı göremez.

AN/ALQ-211(V)4 AIDEWS, hem ABD Hükümeti Görev Veri Dosyası (MD-X), hem de kullanıcı (HvKK) tarafından tanımlanan Görev Veri Dosyası (MD-Y) ile çalışma kabiliyetine sahiptir. MD-Y Görev Veri Dosyası’nın programlanması tamamıyla son kullanıcının kontrolü altındadır. Sistemin bu özelliği sayesinde Türkiye (Türk Hava Kuvvetleri)’nin kendi tehdit verilerini AN/ALQ-211(V)4 AIDEWS Sistemine girebilmesi mümkün.

Türk Hava Kuvvetleri için SPEWS-I Projesi kapsamında Öncel Proje-I (PO-I) altında teslim edilen 136 tek kişilik C ve 24 çift kişilik D model F-16 Blok 30 ve Blok 40 F-16 Uçaklarına takılmak üzere 122 Aktif (Radar İkaz Alıcısı (RWR), AN/ALE-40 CMDS ve Radar Karıştırıcı) ve 160 Pasif (RWR+CMDS) AN/ALQ-178(V)3 Rapport III dahili EH Öz Savunma Sistemi tedarik edilmişti. Açık kaynaklarda çift bant AN/ALQ-178(V)3 Rapport III dahili EH Öz Savunma Sistemi’nin I/J Bantlarını (8-20GHz) kapsadığı iddia edilmektedir. HvKK envanterinde halihazırda uçar durumda toplamda 138 adet (102 Blok 40 ve 36 Blok 30) F-16C/D Blok 30 ve Blok 40 Uçağı olduğu tahmin edilmektedir. Bu uçaklardaki artık görece olarak eski nesil sayılan AN/ALQ-178(V)3 Rapport III dahili EH Öz Savunma Sisteminin TÜBİTAK koordinasyonunda milli imkanlarla yürütülen F-16 Uçağı Elektronik Harp Podu (EHPOD) Sistemi Geliştirilmesi Projesi altında geliştirilen EHPOD ile donatılmaları bekleniyor.

AN/ALQ-211(V)9 AIDEWS Podu ve EHSİM KTSS

Türk Hava Kuvvetlerinin envanterinde bulunan 19 F-16D Blok 50 ile üzerlerinde herhangi bir aktif EH Öz Savunma Sistemi yer almayan 13 F-16D Blok 40 ve 8 F-16D Blok 30 Savaşan Şahin Uçağı için Harris Corporation (eski Exelis) Firmasından Yabancı Askeri Satışlar (FMS) kanalı ile her biri 21 adetlik iki ayrı sözleşme altında toplam 42 AN/ALQ-211(V)9 harici EH Öz Savunma Podu tedarik edilmiş ve teslimatlara 2016 yılında başlanılmıştır. Bu çerçevede FMS sözleşmesi uyarınca Podlar ilk olarak Robins Hava Üssü’nde ABD Hava Kuvvetleri (USAF)’ne teslim edilmiş, kabulleri tamamlandıktan sonra ise Podlar Türk Hava Kuvvetlerine transfer edilmişlerdir. ABD$74.4 Milyon bedelle Mart 2014’de sipariş edilen ilk parti 21 podun sözleşme uyarınca 31 Ağustos 2017 tarihine kadar teslim edilmesi öngörülmüştü.

F-16C/D Blok 50+ Uçaklarında yer alan AN/ALQ-211(V)4 AIDEWS dahili EH Öz Savunma Sistemi’nin gövde altında taşınan harici bir pod içerisine yerleştirilmiş versiyonu olan ve birim maliyeti yaklaşık ABD$3.5 Milyon olarak verilen AN/ALQ-211(V)9 AIDEWS Pod Sistemi; yüksek hassasiyetli Sayısal RWR, faz uyumlu (coherent) karıştırma tekniği ile uyumlu Geniş Bant DRFM, ALQ-213 Karşı Tedbir Seti (CMS), göreve uygun olarak uçuş hattında yeniden programlanabilme özelliği, CİT ve C-J frekans bantlarında RF karıştırma/aldatma yapabilme kabiliyeti ile dikkat çekiyor. Montaj konfigürasyonuna bağlı olarak AN/ALQ-211(V)9 Podunun dahili (V)4 versiyonuna kıyasla daha yüksek bir hassasiyete ve ERP değerine sahip olduğu belirtiliyor.

HvKK envanterindeki F-16 Blok 30/40/50 Uçakları Havelsan EHSİM tarafından tasarlanan EHSİM KTSS/CMDS ile donatılmışlardır. Halen F-16D Blok 30, Blok 40 ve Blok 50 Uçaklarında herhangi bir MWS kullanılmadığı için üzerinde dahili sayısal RWR yer alan AN/ALQ-211(V)9 AIDEWS Podu, kontrat altında sadece EHSİM KTSS ile entegre edilmişlerdir. Temmuz 2014’de başlatılan Proje (AN/ALQ-211(V)9 AIDEWS-KTSS Entegrasyon Projesi) altında Havelsan EHSİM, iki sistemin entegrasyonu konusunda Harris Corporation’a destek vermiştir.